پایگاه تحلیلی فضای مجازی و آموزش سواد رسانه مبتنی بر مبانی امامین انقلاب

حکم شرعی حضور زنان و دختران در فضای مجازی ، شبکه های اجتماعی، مسنجرها و...

  • ۲۱۵۲

بسم الله الرحمن الرحیم
حضور زنان و دختران در فضای مجازی ، شبکه های اجتماعی، مسنجرها و... اگر با صحبت کردن آن ها در اتاق های گفتگوی صوتی زنده که به صورت عمومی وجود دارد در مسنجرها همراه باشد (منظور اتاق های مذهبی است)، آیا خالی از اشکال است یا بر آن اشکال وارد lمی باشد؟
فرم چنین صحبت هایی در اتاق های مذهبی به شکل های زیر است :
1- خواندن روایت و داستان های پند آموزش و اسلامی - اشعار و دکلمه های مذهبی
2- خواند اخبار و تحلیل مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
3- پاسخگویی به سوالات شرعی و شبهات دینی
4- مدیریت اتاق های گفتگو و مدیریت میکروفن (مجریگری)
لطفا در ارتباط با حدود شرعی این نوع سخنرانی کردن خانم ها در فضای عمومی توضیحاتی دهید، اینکه آیا جایز است چنین صحبت هایی حتی اگر در محیط اتاق های مذهبی و با هدف شرکت در جنگ نرم باشد.
تشکر

حضور زنان و دختران در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و مسنجرها با رعایت مسائل شرعی اشکالی ندارد و خواندن روایت و داستان و شعر و ... مدیریت اتاق های گفتگو و مجریگری اگر موجب مفسده برای جنس مخالف یا حتی برای خودشان گردد، جایز نیست به عنوان مثال خواندن ها به صورتی باشد که تحریک کننده باشد. اما اگر تحریک کننده بودن و مفسده انگیز بودنش معلوم نباشد اشکال شرعی ندارد. 

در مورد پاسخگویی به سئوالات شرعی و شبهات دینی در صورت داشتن صلاحیت همین حکم را دارد.

http://www.pasokhgoo.ir/node/51721

اصل سرمایه گذاری درست

  • ۱۱۷۰

«وَ لا تَکونُوا کالَّتی نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْکاثاً؛[1] و چون آن کس که رشته خود را از پس تابیدن پنبه و قطعه قطعه کند مباشید.»



[1]. سوره مبارکه نخل، آیه 92.

***********************************************

توضیحات امیرحسین احمدنیا ، کارشناس مسائل دینی و محقق رسانه :

نکات زیادی در فضای مجازی امروز ، اینترنت و رسانه وب2 در مورد این آیه وجود دارد :

ازجمله آن نکات این است که ازآنجایی که مدیریت این رسانه به عهده دشمن است و متاسفانه شبکه ملی اطلاعات در کشور ما جهت صیانت و محافظت از اطلاعات مردم عزیز ، هنوز راه اندازی نشده است ، لذا از چند جهت ممکن است هر چه در این فضا کار کنیم نتیجتا بشود همان ضرب المثل «هرچه رشتیم پنبه شد!» یعنی یک شبه و حتی در زمان کمتر کل فعالیتمان از بین برود ، نتیجه ندهد و گاهی حتی نتیجه عکس دهد!!:

- مثلا به علت مدیریت اطلاعات آنان بر مطالبی که در این فضا بارگذاری کرده ایم ، چنانچه به مذاق صاحبان این فضا (استکبار جهانی و مخصوصا سازمان امنیت ملی آمریکا) خوش نیاید ممکن است صفحه ما و کل اطلاعات ما یک شبه بپرد!! و حذف شود (نمونه های مختلفی تا به حال گزارش شده ، مثلا حذف صفحات حزب الله لبنان در اینستاگرام و یا حذف صفحات مقاومت و پست سردار قاسم سلیمانی ، حذف فیلم محمد رسول الله (ص) در یوتیوب ، حذف نامه مقام معظم رهبری به جوانان و ... .

- و یا به عنوان مثال ، با مهندسی اطلاعات نمایش داده شده به کاربران ، گاهی هرچه دست و پا بزنیم و نکات سئو و تبلیغ حرفه ای در این فضا را دنبال کنیم ، مدیران نگذارند محتوای ما به دست افراد زیادی برسد!! ( در مورد مهندسی اطلاعات و مهندسی بازدید و نتایج جستجو در همین وب سایت صفحاتی وجود دارد و در این باره قبلا صحبت کرده ایم)

خلاصه که باید بسیار هوشمندانه عمل کرد ، چون به هرحال ما در زمین دشمن بازی می کنیم و ممکن است هر ناجوانمردی از طرف آنها سرما و اطلاعاتمان بیاید .

ما در مرشدخان در جهت شناخت بیشتر پشت چرده های فضای مجازی در خدمت شما هستیم تا ان شاءالله بتوانیم فعالیت مفید و کم زیانی در این فضا داشته باشیم.

راستی از نظر شما این آیه ، چه مصادیق دیگری در فضای رسانه های امروزی دارد؟؟

اصل غنیمت شمردن وقت

  • ۱۲۰۰

«فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ؛[1] چون از کار فارغ شوی، (در عبادت خدا) کوشش نما.»



[1]. سوره مبارکه شرح، آیه 7.

***************************************************

 

اصل پرهیز از غفلت

  • ۱۲۰۴

«اقْترَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَ هُمْ فی غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ * مَا یأْتِیهِم مِّن ذِکرٍ مِّن رَّبِّهِم محُّْدَثٍ إِلَّا اسْتَمَعُوهُ وَ هُمْ یلْعَبُون؛[1] زمان حساب دادن این مردم نزدیک شده و آنها در بی‌خبری هم چنان روی گردانند * هیچ پند تازه‌ای از پروردگارشان به سویشان نیاید مگر آنکه به عنوان استهزاء به آن گوش فرا دهند.»



[1]. سوره مبارکه انبیاء، آیات 1 و 2.

اصل پرهیز از تبرج

  • ۱۲۷۲

«وَ قَرْنَ فی بُیوتِکنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیةِ الْأُولی؛[1] و در خانه‌های خود بمانید. و چنان که در زمان پیشین جاهلیت می‌کردند، زینت‌های خود را آشکار مکنید.»



[1]. سوره مبارکه احزاب، آیه 33.

اصل مواجهه اخلاقی با جاهلان

  • ۱۱۸۹

«وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذینَ یمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً؛[1] بندگان خدای رحمان کسانی هستند که در روی زمین به فروتنی راه می‌روند. و چون جاهلان آنان را مخاطب سازند، به ملایمت سخن گویند.



[1]. سوره مبارکه فرقان، آیه 63.

اصل مواجهه اخلاقی با لغو

  • ۱۱۱۰

«وَ الَّذینَ لا یشْهَدُونَ الزُّورَ وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کراماً؛[1] و آنان که به دروغ شهادت نمی‌دهند و چون بر ناپسندی بگذرند به شتاب از آن دوری می‌جویند.»



[1]. سوره مبارکه فرقان، آیه 82.

اصل شدت بر کفار

  • ۱۱۳۸

«مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکفَّارِ رُحَماءُ بَینَهُم؛[1] محمد پیامبر خدا، و کسانی که با او هستند بر کافران سختگیرند و با یکدیگر مهربان.»



[1]. سوره مبارکه فتح، آیه 29.

اصل بدبینی به دشمن

  • ۱۱۷۸

«وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیطانِ إِنَّهُ لَکمْ عَدُوٌّ مُبینٌ؛[1] و گام‌های شیطان را پیروی مکنید که او شما را دشمنی است آشکار.»

«لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذینَ آمَنُوا الْیهُودَ وَ الَّذینَ أَشْرَکوا؛[2] هر آینه می‌یابی یهود و مشرکین را دشمن‌ترین مردم نسبت به کسانی که ایمان آوردند.»



[1]. سوره مبارکه بقره، آیه 168.

[2]. سوره مبارکه مائده، آیه 82.

اصل عدم ارتباط با نامحرم

  • ۱۱۲۵

«وَ مَنْ لَمْ یسْتَطِعْ مِنْکمْ طَوْلاً أَنْ ینْکحَ الْمُحْصَناتِ الْمُؤْمِناتِ فَمِنْ ما مَلَکتْ أَیمانُکمْ مِنْ فَتَیاتِکمُ الْمُؤْمِناتِ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإیمانِکمْ بَعْضُکمْ مِنْ بَعْضٍ فَانْکحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَناتٍ غَیرَ مُسافِحاتٍ وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدان؛[1] هر کس را که توانگری نباشد تا آزادزنان مؤمنه را به نکاح خود درآورد از کنیزان مؤمنه‌ای که مالک آنها هستید به زنی گیرد. و خدا به ایمان شما آگاه‌تر است. همه از جنس یکدیگرید. پس بندگان را به اذن صاحبانشان نکاح کنید و مهرشان را به نحو شایسته‌ای بدهید. و باید که پاکدامن باشند نه زناکار و نه از آنها که به پنهان دوست می‌گیرند.» و «الْیوْمَ أُحِلَّ لَکمُ الطَّیباتُ وَ طَعامُ الَّذینَ أُوتُوا الْکتابَ حِلٌّ لَکمْ وَ طَعامُکمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذینَ أُوتُوا الْکتابَ مِنْ قَبْلِکمْ إِذا آتَیتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنینَ غَیرَ مُسافِحینَ وَ لا مُتَّخِذی أَخْدان؛[2] امروز چیزهای پاکیزه بر شما حلال شده است. طعام اهل کتاب بر شما حلال است و طعام شما نیز بر آنها حلال است. و نیز زنان پارسای مؤمنه و زنان پارسای اهل کتاب، هر گاه مهرشان را بپردازید، به طور زناشویی نه زناکاری و دوست‌گیری، بر شما حلالند.».



[1]. سوره مبارکه نساء، آیه 25.

[2]. سوره مبارکه مائده، آیه 5.

اصل عدم خلوت با نامحرم

  • ۱۱۴۵

«وَ لا تَقْرَبُوا الزِّنی إِنَّهُ کانَ فاحِشَةً وَ ساءَ سَبیلا؛[1] و به زنا نزدیک مشوید. زنا، کاری زشت و شیوه‌ای ناپسند است.»



[1]. سوره مبارکه اسراء، آیه 32.

توضیح : 

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم در این مورد فرمود:

«لِکُلِّ عُضوٍ حظٌ مِنَ الزِّنا فالعَینُ زناهُ النّظرُ و اللسانُ زناهُ الکلامُ، و الاُذُنانُ زناهُما السَّمعُ، وَالیدانُ زناهُما البَطشُ و الرّجلان زناهما المشی...». برای هر عضوی بهره ای از زناست، زنای چشم، نگاه آلوده (چشم چرانی) است. و زنای زبان سخن نابجا و شهوانی با نامحرم است. زنای گوش شنیدن چیزهای حرام (مانند موسیقی و سخنان شهوانی و...) است. و زنای دست دراز کردن آن به سوی نامحرم و زنای پا، رفتن به مجلس گناه و... می باشد.

وسایل الشیعه، ج 14، ص 138، سن ابی داود، ج 2، ص 247.

اصل پرهیز از غیبت و تهمت

  • ۱۱۲۲

«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یغْتَبْ بَعْضُکمْ بَعْضاً أَ یحِبُّ أَحَدُکمْ أَنْ یأْکلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیتاً فَکرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحیم؛[1] ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از گمان فراوان بپرهیزید. زیرا پاره‌ای از گمانها در حد گناه است. و در کارهای پنهانی یکدیگر جست و جو مکنید. و از یکدیگر غیبت مکنید. آیا هیچ یک از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ پس آن را ناخوش خواهید داشت. و از خدا بترسید، زیرا خدا توبه‌پذیر و مهربان است.»



[1]. سوره مبارکه حجرات، آیه 12.

اصل راستی آزمایی انتشار خبر

  • ۱۱۰۵

«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَینُوا أَنْ تُصیبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلی ما فَعَلْتُمْ نادِمین؛[1] ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر فاسقی برایتان خبری آورد تحقیق کنید، مباد از روی نادانی به مردمی آسیب برسانید، آن گاه از کاری که کرده‌اید پشیمان شوید.»



[1]. سوره مبارکه حجرات، آیه 6.

اصل عمل به آنچه می گوییم

  • ۱۰۷۶

«یأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ*کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفْعَلُونَ؛[1] هان ای کسانی که ایمان آورده‌اید چرا چیزهایی که خود عمل نمی‌کنید به مردم می‌گویید *خشم بزرگی نزد خدا منتظر شما است اگر بگویید آنچه را که عمل نمی‌کنید.»



[1]. سوره مبارکه صف، آیات 2 و 3.

اصل حضور در سرزمین پاک.

  • ۱۱۹۷

«أَ لَمْ تَرَ کیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کلَمَةً طَیبَةً کشَجَرَةٍ طَیبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَ فَرْعُهَا فی السَّمَاءِ (24) تُؤْتی أُکلَهَا کلُ‌َّ حِینِ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَ یضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یتَذَکرُونَ (25) وَ مَثَلُ کلَمَةٍ خَبِیثَةٍ کشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٍ (26) یثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ ءَامَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فی الحْیوةِ الدُّنْیا وَ فی الاَخِرَةِ وَ یضِلُّ اللَّهُ الظَّلِمِینَ وَ یفْعَلُ اللَّهُ مَا یشَاءُ؛[1] مگر ندیدی خدا چگونه مثالی زد و سخن نیک را به درخت پاکیزه‌ای تشبیه کرد که ریشه‌اش (در زمین) ثابت و شاخه آن در آسمان است؟! (24). همیشه به اذن پروردگارش میوه خود را می‌دهد، خدا این مثلها را برای مردم می‌زند، شاید متذکر شوند (25). و سخن بد را به درخت ناپاکی شبیه کرد که از زمین کنده شده و قرار و ثباتی ندارد (26). خدا کسانی را که ایمان آورده‌اند بخاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان ثابت قدم می‌دارد، هم در زندگی دنیا و هم در جهان دیگر، و ستمگران را گمراه می‌کند، و خدا هر چه بخواهد، می‌کند (27).»

«وَ الْبَلَدُ الطَّیبُ یَخرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِی خَبُثَ لَا یَخرُجُ إِلَّا نَکدًا کذَالِک نُصَرِّفُ الاَیاتِ لِقَوْمٍ یشْکرُونَ؛[2] و سرزمین پاک روئیدنیش به اذن خدایش بیرون می‌آید و آنکه ناپاک است (گیاهش) جز اندکی ناچیز بیرون نمی‌آید، هم چنان آیات را می‌گردانیم (و پیاپی ذکر می‌کنیم) برای مردمی که سپاسگزارند (58)»



[1]. سوره مبارکه ابراهیم، آیه 24-27.

[2]. سوره مبارکه اعراف، آیه 58.

«أَ لَمْ تَرَ کیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کلَمَةً طَیبَةً کشَجَرَةٍ طَیبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَ فَرْعُهَا فی السَّمَاءِ (24) تُؤْتی أُکلَهَا کلُ‌َّ حِینِ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَ یضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یتَذَکرُونَ (25) وَ مَثَلُ کلَمَةٍ خَبِیثَةٍ کشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٍ (26) یثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ ءَامَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فی الحْیوةِ الدُّنْیا وَ فی الاَخِرَةِ وَ یضِلُّ اللَّهُ الظَّلِمِینَ وَ یفْعَلُ اللَّهُ مَا یشَاءُ؛[1] مگر ندیدی خدا چگونه مثالی زد و سخن نیک را به درخت پاکیزه‌ای تشبیه کرد که ریشه‌اش (در زمین) ثابت و شاخه آن در آسمان است؟! (24). همیشه به اذن پروردگارش میوه خود را می‌دهد، خدا این مثلها را برای مردم می‌زند، شاید متذکر شوند (25). و سخن بد را به درخت ناپاکی شبیه کرد که از زمین کنده شده و قرار و ثباتی ندارد (26). خدا کسانی را که ایمان آورده‌اند بخاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان ثابت قدم می‌دارد، هم در زندگی دنیا و هم در جهان دیگر، و ستمگران را گمراه می‌کند، و خدا هر چه بخواهد، می‌کند (27).»

«وَ الْبَلَدُ الطَّیبُ یَخرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِی خَبُثَ لَا یَخرُجُ إِلَّا نَکدًا کذَالِک نُصَرِّفُ الاَیاتِ لِقَوْمٍ یشْکرُونَ؛[2] و سرزمین پاک روئیدنیش به اذن خدایش بیرون می‌آید و آنکه ناپاک است (گیاهش) جز اندکی ناچیز بیرون نمی‌آید، هم چنان آیات را می‌گردانیم (و پیاپی ذکر می‌کنیم) برای مردمی که سپاسگزارند (58)»



[1]. سوره مبارکه ابراهیم، آیه 24-27.

[2]. سوره مبارکه اعراف، آیه 58.

توهین و تهمت به یکدیگر در فضای مجازی گناه کبیره است

  • ۱۲۹۸

لزوم بررسی آسیب‌های فضای مجازی از منظر فقه سلامت / ریشه فضای مجازی، آژانس امنیت ملی آمریکا است

  • ۱۳۳۲

یک کارشناس رسانه گفت: در خانه مراقب هستیم که فرزند ما غذای سالم بخورد اما امروز فضای مجازی تهدید جدی در حوزه سلامت دارد این آسیب از نظر فقه سلامت باید بررسی شود.

استفاده زیاد از اینترنت باعث کاهش تمرکز مغز می شود/ افکار و رفتار در تسخیر تکنولوژی

  • ۱۲۸۹

تسخیر افکار، تغییر رفتار میتواند به راحتی با استفاده نامناسب از فناوری و تکنولوژی های جدید صورت گیرد و محققان در تحقیقی دریافته‌اند، نسلی که در آستانه قرن بیست و یکم به سن و سال نوجوانی رسیده از سالمندان فراموش‌کار تر است.

آیا ادامه فعالیت تلگرام حرام است؟

  • ۱۰۷۲

اخیرا در جامعه شبهه ای مطرح شده است تحت این عنوان که آیا ادامه فعالیت تلگرام ، حرام است یا خیر؟

آیت الله موحدی کرمانی در خطبه های نماز جمعه تهران در سخنانی فرمودند:«فعالیت تلگرام که موجب سلطه اجانب می‌شود طبق متن صریح قرآن حرام است. برای حفظ ارزش‌های انقلابی باید روی اینترنت بومی تمرکز کرد. همان کاری که چینی‌ها کرده‌اند ما هم می‌توانیم. دولت لازم است قانون استفاده کنندگان از فیلترشکن‌ها تدوین و تصویب کند. چرا در فضای مجازی قهرمان سازی کاذب صورت می‌گیرد؟ لزوم بهره مندی مناسب از فضای مجازی و اینترنت جهت گسترش تشیع حتمی است. هشتاد درصد از فضای مجازی جهانی در اختیار آمریکایی‌ها است.»

بعد از سخنان آیت الله موحدی کرمانی برخی در واکنش به این سخنان بیانات یا نوشته هایی را روانه فضای مجازی نمودند. یکی از این واکنش های سریع و عجولانه و بدون ذکر دلیل در این زمینه چنین است:
«خوشبختانه اغلب معتقدان به حلال و حرام می دانند که سخن خطیب نماز جمعه درباره حرام بودن تلگرام مبنای قرآنی ندارد.»

یکی دیگر از واکنش های مجازی به سخنان خطیب نماز جمعه تهران نیز چنین است:
«کجای فقه گفته از وسیله‌ای که کاربرد مثبت و منفی دارد اگر کسی استفاده منفی کرد استفاده مثبت هم حرام می‌شود؟! ... بهتر است بجای تحریم حلال خدا شبهات را پاسخ دهیم و آنجا که قابل پاسخ دادن نیست بجای پاک کردن صورت‌مسئله با بستن فضای مجازی، آن اشکال بی‌پاسخ را رفع کنیم.»

اما آیا سخن آیت الله موحدی بدون مبنای قرآنی است و یا با تمثیل «پاک کردن صورت مساله» می توان در مقابل سخنان آیت الله موحدی کرمانی به پاسخگویی پرداخت.

آیت الله موحدی کرمانی در سخنان خود به این آیه قرآن تمسک نموده است که خداوند تبارک و تعالی می فرماید: «وَلَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا[1]». طبق این آیه قرآن کریم و روایات فراوان دیگر، هرگونه ارتباط با کفار که موجب تسلط و سلطه آنان بر مسلمین شود، از جانب اسلام نفی شده است و این اصل به قاعده «نفی سبیل» معروف شده است که در بسیاری از ابواب فقهی کاربرد دارد. فاضل مقداد در تبیین این قاعده فقهی می فرماید: «فقهاء با این آیه ( آیه نفی سبیل ) بر مسائل متعددی استدلال می کنند». آن گاه خود، نُه مسأله را بر شمرده و در پایان گفته است : «به طور کلی هر چیزی که موجب دخول مسلمان در ملک کافر یا موجب سلطه کافر بر مسلمانان گردد، به دلیل آیه یاد شده باطل است».[2] اما استناد به جمله «پاک کردن صورت مساله» نیز استناد درستی نیست زیرا اگر بخواهیم به این امر استناد کنیم باید عمل پیامبر گرامی اسلام در تخریب مسجد ضرار[3] را هم «پاک کردن صورت مساله» بدانیم و بگوییم پیامبر لازم بود فرهنگ سازی کند و به تخریب مسجد دست نزند در حالیکه پیامبر گرامی اسلامی صلی الله علیه و آله و سلم، نه تنها مسجد را تخریب نمودند؛ بلکه دستور دادند تا مدت ها مردم زباله های خود را نیز در مکان همان مسجد بریزند تا حتی قداست آن مکان نیز در اذهان مردم رفع گردد.[4]
از طرفی لازم به ذکر است که استدلال خطیب محترم به آیه نفی سبیل، تنها یکی از استدلال هایی است که با آن می توان ادامه فعالیت تلگرام در شرایط فعلی (که موجب سلطه اجانب بر بیگ دیتای کشور می شود) را حرام دانست و بر همین مبنا بود که تنباکو که از نظر غالب فقهای آن زمان فی نفسه (به خودی خود) حلال بود، به دلیل سلطه اجانب بر اقتصاد کشور حرام دانسته شد و فتوای مهمی در این زمینه صادر گردید. در این زمینه قواعد فقهی مهم دیگری نیز وجود دارد که به تایید بیانات خطیب نماز جمعه تهران می آید که به دلیل لزوم اختصار در این مقال تنها به ذکر عناوین آن قواعد بسنده می کنیم و تفصیل آنرا به جای دیگری وا می گذاریم. عنوان این قواعد عبارتند از: «نفی ضرر مبتنی بر قاعده لا ضرر[5]»، «حرمت اعانه بر اثم»، «حرمت اعانه بر ظلم»، «اصل عقلانی حرمت دادن اطلاعات مسلمین به بیگانگان و حرمت جاسوسی به نفع کفار»، «نفی مودت با کفار و نفی رکون و تکیه به آنها»، «حرمت نقض حریم خصوصی از جانب همگان اعم از کافر و غیر کافر مگر در موارد تزاحم» که هر یک از این قواعد علاوه بر اثبات حرمت ادامه فعالیت تلگرام و امثال آن، می تواند یک وجوب را هم اثبات نماید و آن «وجوب کفایی راه اندازی اینترنت و شبکه اجتماعی ملی» است که بر هر فرد توانا و آشنای به این حوزه و نیز بر هر مسئولی که کار در دست او است واجب است تا در این مسیر قدم نهاده تا کشور را از سلطه اجانب و از انواع ضررها، اثم ها و موارد دیگر مطرح در قواعد فوق رها نماید، همانطور که در ضروریات نظام که تحت عنوان «واجبات نظامیه» در فقه بحث می شود، تولید و فراهم آوردن زمینه تولید آن محصول و خدمات مربوطه، به قدر کفایت به عنوان «واجب کفایی» مطرح شده است.[6]  همجنین بر کسانی که فضای رسانه ای در اختیار آنها است (که شامل عموم فعالان فضای مجازی می شود) واجب است که در این زمینه امر به معروف (راه اندازی شبکه ملی اطلاعات) و نهی از منکر (سلطه نرم افزارهای خارجی بر بیگ دیتای کشور) نمایند و کوتاهی در این زمینه ترک یکی از دستورات مهم مقام معظم رهبری امام خامنه ای است که می فرمایند: «در مسئله‌ی فضای مجازی، اونی که از همه مهم‌تر است، مسئله‌ی شبکه‌ی ملّی اطّلاعات است. متأسّفانه در این زمینه کوتاهی شده، کاری که باید انجام بگیرد، انجام نگرفته؛ این [طور] نمیشود. اینکه ما به عنوان اینکه نباید جلوی فضای مجازی را گرفت، در این زمینه‌ها کوتاهی کنیم، این مسئله‌ای را حل نمیکند و منطق درستی هم نیست ... بهترینِ کشورها، قوی‌ترینِ کشورها، در این زمینه‌ها خطّ قرمز دارند؛ راه نمیدهند؛ ... کنترل میکنند. ما هم باید کنترل کنیم؛ این کنترل کردن معنایش این نیست که ما ملّت را از فضای مجازی محروم کنیم؛ امروز بهمنی از گزاره‌های درست و نادرست دارد روی سر مراجعین اینترنت ما فرود می‌آید؛ اطّلاعات غلط، اطّلاعات نادرست، اطّلاعات مضر، شِبه اطّلاعات. خب اینها دارد مثل یک بهمنی فرود می‌آید؛ ما چرا باید اجازه بدهیم این اتّفاق بیفتد؟ ما چرا باید اجازه بدهیم آن چیزهایی که برخلاف ارزشهای ما است، برخلاف آن اصول مسلّمه‌ی ما است، برخلاف همان اجزا و عناصر اصلی هویّت ملّی ما است، به­وسیله‌ی کسانی‌ که بدخواه ما هستند، در داخل کشور توسعه پیدا کند؟ نه. کاری کنید که از منافع و سودها و بهره‌های فضای مجازی همه بتوانند استفاده کنند.»[7]
به طور خلاصه سخنان حضرت آیت الله موحدی کرمانی نه تنها فاقد مبنای قرآنی نیست، بلکه تنها به یکی از قواعد فقهی در این زمینه پرداخته است و قواعد فراوان و روایت فراوان دیگری می تواند به عنوان دلیل یا موید برای سخنان ایشان مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
حجت الاسلام مجتبی شیخی، کارشناس ارشد اقتصاد و کارشناس فقه فضای مجازی
 
[1]. سوره نساء، آیه 141.
[2]. رک الإعتقاد فی شرح واجب الأعتقاد، ج 2، ص 44.
[3]. سوره توبه: آیات 107-109.
[4]. تفاسیر مجمع‌البیان، المنار و نورالثقلین، ذیل آیات مورد بحث.
[5]. این قاعده شامل انواع ضررهای امنیتی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می شود.
[6].صراط النجاة (شیخ انصاری همراه با حواشی هفت تن از فقهای بزرگ)، ص 278؛ عروة الوثقی مع التعلیقات، الاجاره، فصل فی مسائل متفرقه، م 13؛ خمینی، روح الله موسوی، نجاة العباد، ص 255 و تحریر الوسیله، ج 1، ص 582؛ فانی اصفهانی، 1401ق، ج‏2، ص 29.
[7]. بیانات در دیدار مسئولان نظام در هفدهمین روز از ماه مبارک رمضان 22/3/1396.

از مخالفین تحریم تنباکو تا تلگرام

  • ۱۰۸۹

از مخالفین  تحریم تنباکو تا تلگرام

نمازگزاران مردم  تهران در تاریخ 10 اسفندماه 97 در ضمن خطبه‌های نماز ، شاهد سخنان متفاوتی از امام جمعه موقت تهران در مورد موضوع «تلگرام» بودند. حکم حرمت فعالیت تلگرام در کشور مساله‌ای بود که بیانش از زبان آیت‌الله موحدی کرمانی در خطبه‌های نماز جمعه زمزمه‌های معناداری را در شبکه‌های اجتماعی در پی داشت. ایشان در این سخنرانی فرموده بودند:

«همه امورات کشور روی فضای مجازی متمرکز شده است. برای حفظ ارزش‌های انقلابی باید روی اینترنت بومی تمرکز کرد. همان کاری که چینی‌ها کردند ما هم می‌توانیم. هشتاد درصد از فضای مجازی جهانی در اختیار آمریکایی‌ها است. لازم است تلاش مضاعفی برای از بین بردن حملات سایبری بویژه در بخش‌های حساس بانکی و نفتی انجام گیرد. ضرورت مدیریت و کنترل فضای مجازی از سوی نظام و بهره‌مندی صحیح از فضای مجازی از ضروریات است. لزوم بهره مندی مناسب از فضای مجازی و اینترنت جهت گسترش تشیع حتمی است. ادامه فعالیت پیام رسان تلگرام که موجب سلطه اجانب می‌شود طبق صحبت صریح قرآن «حرام بَیّن» است؟ اخلال در وحدت ملی، ایجاد اختلاف میان اقشار جامعه، دسترسی بیگانیگان به اطلاعات کشور، انتشار و توزیع و تجارت محتوای مستهجن، اهانت به مقدسات و ارزش‌های اسلامی، نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی از جمله آسیب‌های تلگرام است.»

«شهاب‌الدین حائری» یکی از معترضین به سخنان امام جمعه تهران بود که پست انتقادی وی از سوی رسانه‌هایی نظیر؛ «جماران» و «خبرفوری» مورد استقبال  قرار گرفت. وی در پست تلگرامی خود در تعریضی قابل تامل به نقد سخنان آقای موحدی پرداخته و مدعی شده:

«کجای فقه گفته از وسیله‌ای که کاربرد مثبت و منفی دارد اگر کسی استفاده منفی کرد استفاده مثبت هم حرام می‌شود؟! چه تفاوتی بین تلگرام و ایتا که شبکه اجتماعی داخلی است وجود دارد وقتی از هر دو استفاده‌های حرام و حلال می‌شود؟ اگر بسیاری از سوالات مردم جواب روشنی داشت آیا باز از جریان آزاد اطلاعات نگران می‌شدیم؟ بهتر است بجای تحریم حلال خدا شبهات را پاسخ دهیم وآنجا که قابل پاسخ دادن نیست بجای پاک کردن صورت مسئله با بستن فضای مجازی ، آن اشکال بی پاسخ را رفع کنیم. شبکه مجازی آخرین فرصت برای اصلاح فرهنگ جامعه ماست. بگذاریم مردم با تجربه و خطا به بلوغ در استفاده از این نعمت خدا برسند.»

در پاسخ به چند نمونه و مصداق نقض که در منابع فقهی و ادله قرآنی آمده اشاره می‌شود تا بلکه شاید این آقازاده محترم مروری بر دروس دوران طلبگی خود نموده و یا اگر احیانا کاهلی از او سر زده جبران مافات نماید و از فشار سنگین این ابهامات بیرون بیاید!

دربارة این سخنان نکاتی وجود دارد که در ذیل بدان اشاره می‌کنیم؛

1.    حلال یا حرام بودن ابزار مشترک را می‌توان در دو لایه‌ی حاکمیتی و کاربری بحث کرد؛

§       لایه‌ی حاکمیتی در بحث ما بدین شکل است که آیا بر حاکمیت جایز است که اجازه دهد پیام‌رسان تلگرام در کشور آزادانه فعالیت کند؟

§       لایه‌ی دیگر، حوزه‌ی کاربری است؛ بدین معنا که حکم استفاده‌ی کاربران از تلگرام چیست؟

سخن آیت‌الله موحدی کرمانی در حوزة‌ حاکمیت که وظیفه‌ی مسئولان است،‌ می‌باشد و ایشان اجازه‌ی فعالیت تلگرام توسط مسئولان را حرام می‌دانند.

بحث دیگر دربارة ابزار این است که همة فقها استفاده‌ از ابزارهایی مانند چاقو که هم معایب و هم مفاسد دارد را جایز می‌دانند ولی بحث اینجا است که شرط حلیت این ابزار مشترک این است که نتوان با سلسله اقداماتی با تحول در ساختار آن، زمینه‌ی استفاده‌ی درست را به وجود آورد. اما در مورد ابزارهایی که می‌توان با تصرف در آنها از معایبشان کاست، ابزار مشترک محسوب نمی‌شوند و واجب است از آن ابزار عیب‌زدایی صورت گیرد.

به عقیدة کارشناسان، فضای مجازی مانند موم در دست فناوران است و می‌توان شبکه‌ی اجتماعی سالم، امن، ارزان و باکیفیت را بدون آسیب‌های حداکثری تولید کرد. لذا اجازه‌ی فعالیت شبکه‌هایی که برای مردم و کشور تهدید و آسیب داشته باشند، حرام است.

فقط یکی از دلایل حرمت این شبکه‌های خارجی، قاعده‌ی نفی سبیل است. چون به وسیلة تلگرام دشمن صهیونیستی بر ما سلطه‌ی اطلاعاتی، امنیتی و فرهنگی دارد. مقام معظم رهبری (دام‌ظله‌العالی) در صحبتی که در ذیل بدان اشاره می‌کنیم، به این قاعده نظر دارند؛

«اینها ابزارهایی هستند که می‌توانند مفید واقع بشوند، اما سلطه‌ی دشمن را از این ابزارها بایستی سلب کرد، نمی‌توانید شما برای این‌که مثلاً فرض بفرمایید رادیو و تلویزیون داشته باشید، رادیو و تلویزیونتان را بدهید در اختیار دشمن. اینترنت هم همین‌جور است، فضای مجازی هم همین‌جور است، دستگاه‌های اطلاعاتی و ابزارهای اطلاعاتی هم همین‌جور است، این‌ها را نمی‌شود در اختیار دشمن قرار داد؛ امروز در اختیار دشمن است؛ وسیله‌ و ابزار نفوذ فرهنگی است؛ ابزار سلطه‌ی فرهنگی دشمن است. (14/3/1395)

2. فتوای میرزای شیرازی و داستان آن، آن چنان شهرت دارد که دانش‌آموزان هم با آن آشنا هستند و می‌دانند به حکم میرزای شیرازی، استعمال دخانیاتی که از امور حلال است زمانی که موجب سلطه بیگانه بر مسلمین گردد در حکم مبارزه با خدا قرار می گیرد.

در موارد متعدد دیگر نیز در طول تاریخ به این قاعده به طور گسترده استناد شده است.

3. به عنوان مثال؛ جناب سیدیزدی فتوا داده‌اند که: « ...هر چه موجب تقویت و شوکت کفر و کفار و باعث ضعف اسلام  و مسلمین است، حرام است، چه از معاملات باشد  یا غیر آن از آنچه باشد...» بر اساس عمومیتی که از ظاهر فتوای سید یزدی به دست می‌آید، بهره برداری از تکنولوژی و حتی نظام سیاسی  غربی اگر موجب تقویت کفر و ضعف اسلام شود، اشکال دارد. آن وقت چگونه است که امروز آخوندزاده‌ای با استناد به منافع _که قلیله هم هست _ به راحتی پذیرش سلطه اجانب را تجویز می‌کند و به کلی منکر حکم «نفی سبیل» در فقه می‌شود و البته گروهی هم با نام ترویج اندیشه‌های امام مبلغ وی می‌شوند؟!!

4. نویسنده در بند دیگری تاکید می‌کند؛ «چه تفاوتی میان تلگرام و ایتاست»!! این سخن ایشان البته مثل آنست که بگویند چه تفاوتی میان داشتن زن شرعی و ارتباط با نامحرم هست، در شرایطی که می‌شود با هر دو اعمال گناهی انجام داد!! آن عزیز عنایت ندارند! ایتا یک شبکه داخلی است، سرورهای آن هم در داخل کشور است، و اگر بر فرض مدیران آن غلطی بکنند قابل پیگرد قانونی است، اگر فردی جرمی در آن مرتکب شود، دادگاه می‌تواند ورود کند. مهم‌تر از همه اینکه اطلاعات کشور را به دست دشمن نمی‌رساند. در حالی که تلگرام وابسته به شرکت «قلعه دیجیتال» است و این شرکت در آمریکا به ثبت رسیده و مدیرش یک افسر ارتشی در آمریکاست. سرورهای تلگرام خارج از کشور ایران و تحت کنترل دشمنان است، «بیگ دیتای» آن دست دشمن است. ناگفته پیداست مدیر ان سرسپرده و فراری به دامان دشمنان ایران ملحق می‌شوند و همین مساله یک رخنه امنیتی در کشور جهت نفوذ دشمن ایجاد می نماید.

5. نویسنده در بخش دیگری از موشکافی‌های محققانه‌شان!! تلگرام را ابزار جریان آزاد اطلاعات معرفی می کنند! شایسته است که از جناب ایشان پرسیده شود، این دشمنانی که تا این اندازه مهربانند و برای هم‌وطنان ایرانی شبکه اختصاصی ایجاد نموده‌اند و هزینه‌های آن را تقبل نمودند، چرا از ورود داروهای مورد نیاز بیماران جلوگیری می‌کنند و آن را تحریم کرده‌اند؟!

حقیقت آنست که شبکه‌های اجتماعی نه برای ایجاد جریان آزاد اطلاعات بلکه برای ایجاد هجمه گسترده یک طرفه تبلیغاتی ایجاد شده‌اند. شاهد مثال آن، کانال «آمدنیوز» است که از برترین کانالهای تلگرامی است و امروز شاهد نمایش مفتضح پشت صحنه آن در مستند #ایستگاه_پایانی_دروغ هستیم.

6. نویسنده معزز در انتهای اظهاراتشان به یکباره و در حرکتی بهت‌آور گریبان چاک نموده و تلگرام را با کل فضای مجازی برابر دانسته اند!! و پایان آن را پایان دنیا معرفی می‌کنند!! این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که تلگرام صرفا یک شبکه گمنامی بوده که با بستن وایبر توسط مسئولین ایران به صورت کاملا ناشیانه در داخل کشور مطرح شد! در حالی که این شبکه اجتماعی جز قابلیت چت کردن، هیچ امتیاز دیگری نداشت و مردم تاکنون نشان داده اند که به هیچ شبکه‌ای تعصب ندارند و هدف آنان تنها رفع نیاز روزمره است و اگر رفع و تامین این نیاز در شبکه‌ای داخلی میسر گردد و ریل گذاری نهادهای مربوط به سمت آن فراهم شود مطمئنا از شبکه‌های داخلی استقبال خواهند نمود .

 و در پایان باید گفت: متأسفانه سیاست اعمالی مسئولان کشور، حمایت از شبکه‌های اجتماعی دشمن و جلوگیری از ورود دانشمندان جوان کشور در باشگاه فناوری‌های جدید ارتباطی است و مسئولان برای توجیه وضعیت موجود، ادبیات تولید کرده و اقدامات خویش را توجیه می‌کنند.


تلاش دشمنان در فضای مجازی و دیگر فضاها مایوسانه است

  • ۱۰۷۴

ارتباط با نامحرم در فضای مجازی

  • ۱۱۴۱
 آیا صحبت یا شوخی با نامحرم به شکل صوتی، تصویری یا نوشتاری و نیز فالو یا لایک کردن جنس مخالف در فضای مجازی حرام است؟
جواب مقام معظم رهبری: به طور کلی ارتباط با نامحرم که مستلزم مفسده بوده و یا خوف وقوع در حرام در میان باشد، جایز نیست.

تایید عکس بی حجاب در فضای مجازی

  • ۱۱۱۵
سؤال: آیا لایک عکس افراد بی حجاب در شبکه های اجتماعی، جایز است؟ اگر چهره فرد مشخص نباشد یا غیر مسلمان باشد، چه حکمی دارد؟
جواب مقام معظم رهبری : اگر تأیید و ترویج باطل و گناه محسوب شود، جایز نیست.

حکم شرعی مالکیت آثار در فضای مجازی

  • ۱۰۹۳

سؤال: آیا کپی کردن کارهای گرافیکی یا دانلود فیلم، کلیپ و آهنگ با ذکر منبع در فضای مجازی اشکال شرعی دارد؟

جواب: اگر قرائن و شواهد یا متعارفی وجود دارد که در این گونه امور استفاده برای عموم آزاد است، اشکال ندارد و الا استفاده، خرید و فروش و کپی برداری بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

عملیات جاسوسی فیسبوک و گوگل از کاربران

  • ۱۲۵۶

 

با وجود نگرانی کاربران رسانه‌های اجتماعی درباره امنیت اطلاعاتشان اما تاکنون گزارش‌های زیادی از جاسوسی شرکت‌های فن‌آوری مانند گوگل (از طریق سرویس ها و مرورگر کروم ) و فیسبوک از کاربران منتشر شده است.

 

 

 

 

آیت الله العظمی مکارم: دولت نسبت به فضای مجازی حساسیت نشان دهد

  • ۱۰۷۴

 

حضرت آیت الله مکارم شیرازی از حساسیت نشان ندادن به فضای مجازی از سوی دل سوزان فرهنگی گلایه کردند و ابراز داشتند: عزم راسخی برای تنظیم فضای مجازی نیست. دولت باید در مورد فضای مجازی حساسیت نشان دهد.

شبکه ملی اطلاعات چیست و چه کاربردی دارد؟

  • ۲۱۷۴

در تعریف شبکه ملی اطلاعات می توانیم بگوییم که این شبکه پروژه‌ای برای توسعه شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی در ایران است. این شبکه با نام‌های دیگری مانند اینترنت ملی، اینترانت ملی ایران و شبکه ملی اینترنت نیز شناخته می‌شود.

در سال های اخیر پروژه «شبکه ملی اطلاعات» در دستور کار دولت‌ های مختلف قرار گرفته و حواشی بسیار زیادی را به وجود آورده است.

 

امنیت در فضای مجازی و گوشی ها

  • ۱۱۱۵


 

دسترسی نرم افزارهای گوشی شما به تمام اطلاعات شما!



سند خیانت یوتیوب! (مهندسی نتایج جستجو)

  • ۱۱۱۸

آیا تا کنون دقت کردید در سایتی مثل یوتیوب وقتی چیزی را جستجو می کنید ، نتایج جستجو  بر چه اساسی مرتب می شوند؟

آیا نتایج جستجو بر اساس محبوبیت یا تعداد نمایش مرتب می شوند؟

و یا بر اساس زمان یا حجم ؟ 

به تصویر زیر دقت کنید: 

سند خیانت یوتیوب!


با مقایسه مولفه های گوناگون می توان اذعان نمود که هیچ کدام از مولفه های فوق دلیل چینش این نتایج نیست...


مهندسی اطلاعات و حذف مطالب توسط توئیتر ، اینستاگرام و یوتیوب

  • ۱۱۲۹

در دنیایی که خیلی ها حتی در همین کشور خودمان حرف از جریان آزاد اطلاعات و آزادی بیان می زنند ، شبکه های به اصطلاح اجتماعی صفحات و پست هایی را که هیچ جرمی جز ترویج حقایق ندارند ، حذف می کنند...

سوال مرشدخان از آنهایی است که فکر می کنند در این شبکه ها می توان حرف از آرمان های انقلاب و اسلام زد...

آیا حضور در چنین شبکه هایی که اطلاعات را با مهندسی ومدیریت در معرض دید کاربرانشان قرار می دهند موثر است؟؟

مهندسی اطلاعات در شبکه های اجتماعی

 

پاسخ به شبهات و سوالات