پایگاه تحلیلی فضای مجازی و آموزش سواد رسانه مبتنی بر مبانی امامین انقلاب

رصد و برخورد حکیمانه با فناوری

  • ۱۷۱۰

 مسیر مطلب در پایگاه مرشدخان : مبانی امامین انقلاب درباره رسانه ← مبانی و راهبرد های مقام معظم رهبری مد ظله العالی ← رصد و برخورد حکیمانه با فناوری


چشم نگهبانی که کوچک‌ترین تحرک درزمینهٔ ورود کالاها، تبلیغات و ابزارهای نوین فرهنگی را زیر نظر داشته و به‌عنوان تابلوی ایست، آن‌ها را مورد تفحص و بررسی قرار می‌دهد، همان رصد فرهنگی‌ای است که سلامت فرهنگی جامعه به هوشیاری، انصاف، خداترسی و وجدان آن بسته است.

«من عرض می‌کنم ما در برخورد با مسائل تهاجمی، پدیده را در اول ورود، حتی قبل از ورود باید بشناسیم. فرض کنید یک‌چیزی، یک فکری، یک روشی در دنیا دارد رایج می‌شود؛ پیدا است که این اینجا خواهد آمد - خب دنیا دنیای ارتباطات است، دنیای اتصال و ارتباط است، نمی‌شود حصار کشید - قبل از آنکه بیاید، به فکر باشید که برخورد حکیمانه با این چیست؟ معنای این همیشه این نیست که ما آن را رد کنیم؛ نه، گاهی یک پدیده‌ای است که ما آن را می‌توانیم قبول کنیم، گاهی پدیده‌ای است که می‌توانیم اصلاح کنیم، گاهی پدیده‌ای است که می‌توانیم یک ذیلی برایش تعریف کنیم که آن ذیل، مشکل آن را برطرف کند.»[1]

یکی از نقاط ضعف دستگاه فرهنگی کشور، توجه نکردن به مقولهٔ رصد فرهنگی است. مدیریت فرهنگی تاکنون در اغلب موارد به دلیل دیر جنبیدن[2] و عدم توجه به رصد فرهنگی، دچار انفعال شده و نتوانسته است، برخورد حکمت‌آمیزی با پدیده‌های نوظهور فناوری داشته باشند. به همین علت، باید عده‌ای با رصد عالمانه و دقیق دنیای فرهنگ و تحولات فضای مجازی، جهان مجازی را جریان‌شناسی کرده و ضمن رؤیت جدیدترین محصولات فرهنگی و فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، شیوهٔ برخورد با چنین پدیده‌ای را طراحی کنند.[3]

رصد فرهنگی قبل از ورود کالای فرهنگی به کشور، مهم‌ترین وظیفه حکومت است که به سه نوع قابل‌اجراست:

نوع اول: پذیرش صددرصدی: درصورتی‌که، همه تبعات آن مفید و سودمند به حال جامعه باشد.

نوع دوم: رد صددرصدی: درصورتی‌که، همه تبعات آن مضر و فساد آور باشد.

نوع سوم: رد و پذیرش ترکیبی (پذیرش به‌اندازه منافع): درصورتی‌که، بخشی از تبعات آن که سالم، سودمند و مفید باشد، موردپذیرش قرار می‌گیرد. و بخش دیگر آن‌که دارای محتوای فاسد و مضر است، رد می‌شود.

مقام معظم رهبری در یکی از بیانات خود به این نوع برخورد با کالاها و ابزارهای نوین فرهنگی وارداتی اشاره می‌کنند:

«ما آنچه را که می‌گیریم، ارزیابی کنیم، ببینیم به درد ما می‌خورد یا نه. اگر صد در صد به در ما می‌خورد، صد در صد قبول کنید؛ اگر صد در صد به درد ما نمی‌خورد و مضر است، صد در صد رد کنید. اگر بین این دوتاست، به همان اندازه‌ای که به درد می‌خورد، قبول کنید، مابقی‌اش را رد کنید.»[4]

در همین راستا، به مطالبی از کتاب شبکه عنکبوتی اشاره می‌شود که در بخش «راهبرد هدایت و جهت‌دهی به مصرف فضای مجازی» آمده است:

«به دلیل نبود رصد فرهنگی از جانب متولیان، خود ایشان نیز به همان راهی می‌روند که کاربران رفته‌اند و آن راه نیز مسیر طراحی‌شدهٔ مالکان رسانه است. چنین برخوردی، انفعال محض بوده که به تعبیر امام خامنه‌ای زشت‌ترین نوع برخورد با مقولات فرهنگی است.[5] بنابراین، پایهٔ اول هدایت و جهت‌دهی به مصرف، رصد فرهنگی است. خاصیت پایش و رصد عالمانه، نظام‌مند و مستمر فرصت‌ها و تهدیدهای فضای مجازی برای کشور، اتخاذ تدابیر لازم برای مواجهه به‌موقع و مبتکرانه با آن‌ها است. گاهی تدبیر اقتضایش پذیرش صددرصدی است، گاهی مقتضای آن پذیرش مشروط به ایجاد تغییر در پدیده‌های نوظهور است و گاهی نیز رد صددرصدی را به دنبال دارد.»[6]

بنابراین، با یک نگاه دقیق به مسئله فضای مجازی می‌توان به‌جرئت گفت که از مهم‌ترین پایه‌های دژ محافظت از ورود فرهنگ بیگانه به داخل کشور، رصد فرهنگی است. البته، رصدی که با انفعال، بی‌حوصلگی، بی‌مسئولیتی و بی‌وجدانی همراه نباشد و بر سه اصل پذیرش کامل، رد کامل و پذیرش نسبی استوارشده باشد.

 


[1]. بیانات مقام معظم رهبری، در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، 19/9/1392

[2]. «دیر جنبیدن، دیر فهمیدن، دیر به فکر علاج افتادن، این اشکالات را دارد که بعد شما دچار مشکلاتی می‌شوید که نمی‌توانید با آنها مواجه بشوید.»(همان)

[3]. شبکه عنکبوتی، ص 302.

[4].  بیانات در دیدار معلمان استان فارس، ص 22. (12/2/1387)

[5]. «در مقابل فرهنگ مهاجم، بدترین کار، انفعال است؛ زشت‌ترین کار، انفعال است؛ خسارت‌بارترین کار، انفعال است. فرهنگ مهاجم نباید ما را منفعل بکند؛ حداکثر این است که بگوییم خیلی خب، ما در مقابل این نمی‌توانیم یک حرکتی انجام بدهیم؛ اما منفعل هم نمی‌شویم. منفعل شدن و پذیرفتن تهاجم دشمن، خطایی است که بایستی از آن پرهیز کرد.» (همان)

[6]. کهوند، محمد، پیشین، ص 392.

نظرات: (۰) هیچ نظری هنوز ثبت نشده است
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">

پاسخ به شبهات و سوالات