پایگاه تحلیلی فضای مجازی و آموزش سواد رسانه مبتنی بر مبانی امامین انقلاب

اهمیت و ارزش اطلاعات

  • ۱۵۹۲

اهمیت و ارزش اطلاعات

داده چیست؟ تلقی عموم مردم از داده‌ها (بالأخص داده‌های رایانه‌ای) شامل متن‌های طولانی از حروف و عدد بر روی مانیتورهای کامپیوتر است که با صفحه‌کلید و موشواره به کامپیوتر واردشده‌اند. برای آن‌ها که بازتر به موضوع نگاه می‌کنند، عکس، صوت و فیلم نیز می‌تواند از اشکال دیگر داده باشد. ولی واقعیت این است که در حال حاضر، داده در معنای کلی آن بسیار وسیع‌تر و پیچیده‌تر از این تلقی ساده است. ظهور شبکه‌های هوشمند در دهه اخیر باعث شده است که تلقی سنتی هم از داده و هم از دستگاه‌های ورودی داده دچار تغییر اساسی شود. درواقع در فضای مجازی امروز، داده‌ها شامل هر جزء کوچکی از دانسته‌هایی است که می‌تواند از راه‌های بسیار متنوعی به دست بیاید. انواع داده‌هایی که امروزه با آن سروکار داریم می‌تواند شامل این موارد باشد:

  • داده‌های وب: داده‌های رفتار سطح وب مشتریان مانند بازدید صفحات، جست‌وجوها، خواندن نقد و بررسی‌ها، خریدها و حتی میزان مکثی که در هر صفحه وب یا اجزای صفحه صورت می‌گیرد.
  • داده‌های متنی: مانند ایمیل‌ها، اخبار، محتواهای متنی وب، اسناد و دیگر موارد.
  • داده‌های چندرسانه‌ای: شامل تصویر و فیلم
  • داده‌های زمانی و مکانی: اطلاعات GPS، شبکه‌های تلفن‌های موبایل و اتصالات وای‌فای
  • داده‌های حسگرها و شبکه‌های هوشمند: این داده‌ها امروزه از خودروهای هوشمند، تلفن‌های هوشمند و دیگر وسایل ارتباطی، تأسیسات زیرساختی مانند خطوط انتقال نفت و توربین‌های بادی و دیگر حس‌گرهای استفاده‌شده در پروژه‌های اینترنت اشیا جمع‌آوری می‌گردد
  • داده‌های شبکه‌های اجتماعی: مجموعه تعاملات افراد در شبکه‌های اجتماعی، علاقه‌مندی‌ها، جستجوها، تأییدها و رد کردن‌ها، منتشر کردن نظرات دیگران یا دیگر اقداماتی که فرد در این شبکه‌ها انجام می‌دهد، منبع عظیمی از داده‌ها را تولید می‌کند.

بخشی از این داده‌ها آگاهانه و توسط کاربر بارگذاری می‌شود مانند ایمیلی که فرد بر روی سایت جیمیل بارگذاری می‌کند یا مطلبی که در شبکه‌های اجتماعی ارسال می‌کند و بخش دیگری از این اطلاعات بدون آگاهی کاربر جمع‌آوری و ارسال می‌گردد مانند مجموعه اطلاعاتی که حس‌گرهای موبایل جمع‌آوری می‌کنند یا داده‌های مربوط به اقدامات و تعاملات کاربر در محیط سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی که به‌طور مستمر رصد و جمع‌آوری می‌شود یا فراداده‌هایی که بدون اجازه و دخالت کاربر توسط دستگاه‌های مختلف ایجاد و همراه دیگر داده‌ها ارسال می‌گردد.


 نوع اطلاعات سرقت شده و بیگ دیتا

نکته دیگری که باید به آن توجه ویژه‌ای مبذول داشت عبارت است از آنکه چه نوع اطلاعاتی از مردم جامعه سرقت می‌شود و تجمیع این اطلاعات، چه امکاناتی را فراروی دشمنان کشور قرار می‌دهد. ازاین‌رو باید به نکاتی چند توجه شود:

1. سرقت اطلاعات بدون اجازه کاربر

همان‌گونه که سابقا در پایگاه بصیرت رسانه مرشدخان بیان شد، برخی اطلاعات با اجازه کاربر و با اراده او در اختیار خدمات دهندگان قرار می‌گیرد. اما برخی اطلاعات بدون اجازه کاربر جمع‌آوری می‌شود که بسیار خطرناک است. برخی از مهم‌ترین اطلاعاتی که بدون اجازه کاربر سرقت می‌شوند عبارت است از:

  • گرفتن عکس و فیلم با استفاده از دوربین جلویی و پشتی دستگاه ارتباطی (در هر لحظه ممکن است)
  • ضبط صدا ( در هرلحظه ممکن است)
  • رصد دائم محل تردد کاربر
  • کل اطلاعات ذخیره‌شده روی حافظه جانبی و حافظه دستگاه ارتباطی
  • فهرست مخاطبین
  • فهرست تماس و تاریخچه آن
  • پیامک‌های کاربر
  • سایر حساب‌های کاربری مانند ایمیل‌ها
2. فراداده، داده‌هایی پنهان در دل دیگر داده‌ها

اصطلاح فراداده یا متادیتا معمولاً به داده‌هایی اطلاق می‌شود که جزئیات خاصی را راجع به دیگر داده‌های تولیدشده شرح می‌دهد. این داده‌ها که به‌صورت خودکار تولید می‌شوند به‌طورمعمول توسط عموم کاربران قابل‌دیدن و ویرایش نیستند و تنها با کندوکاو بیشتر به چشم می‌آیند. به‌طور مثال، عکس تهیه‌شده توسط یک دوربین دیجیتال را در نظر بگیرید. دوربین دیجیتالی به همراه هر عکسی که ایجاد می‌کند، مجموعه‌ای از داده‌ها شامل: ابعاد عکس، عمق رنگ، رزولوشن، تاریخ ثبت تصویر، مدل دوربین، سرعت شاتر، اطلاعات توصیفی عکس (با کمک کلمات کلیدی) و... نیز تولید می‌نماید که این اطلاعات متنی در داخل فایل اصلی عکس ذخیره می‌شود. درواقع با انتقال هر عکس، مجموعه‌ای از داده‌های متنی که در داخل فایل عکس ذخیره شده و در حالت عادی قابل‌دیدن نیست هم منتقل می‌شود. حال اگر دوربین دیجیتال فوق به اطلاعات مکانی نظیر جی‌پی‌اس (سیستم موقعیت‌یاب جهانی) نیز دسترسی داشته باشد، (مانند دوربین‌های دیجیتال گوشی‌های هوشمند)، اطلاعات دقیق مربوط به مکان عکس گرفته شده نیز منتقل می‌شود.

فراداده‌ها تقریباً در تمام اسنادی که ما ایجاد می‌کنیم وجود دارند. مثلاً در فایل‌های متنی، اطلاعاتی از قبیل تعداد صفحات، نویسنده، تاریخ نگارش، خلاصه‌ای از محتوای سند و ... و در فایل‌های تصویری اطلاعاتی نظیر مدت‌زمان، بیت ریت، سال انتشار، سبک یا ژانر و … در قالب متادیتا ذخیره می‌شود.

فراداده‌های مستتر در اسناد به‌طورمعمول قابل‌حذف یا ویرایش نیستند و برای آن بخشی از آن‌ها که قابلیت حذف یا ویرایش دارند نیز باید از نرم‌افزارهای مخصوص استفاده کرد.

موتورهای جستجو و نرم‌افزارهای مدیریت داده معمولاً از این فراداده‌ها برای افزایش کارآمدی نتایج جستجوهای درخواستی استفاده می‌کنند. ولی برای شرکت‌های تبلیغاتی یا مؤسسات امنیتی کارکرد فراداده بسیار گسترده‌تر است.

3. اقیانوس داده‌ها؛ تنوع راه‌های جمع‌آوری داده

یک سایت پخش فیلم و کلیپ را در نظر بگیرید. کاربر در سایت جستجو می‌کند، کلیپ موردعلاقه خود را پیدا کرده و آن را پخش می‌کند. در ظاهر یک بده بستان ساده داده‌ای رخ داده است. کاربر نام یا بخشی از نام یا مشخصات ویدئوی مورد نظرش را در اختیار سایت قرار می‌دهد و سایت با جستجو، نزدیک نتیجه‌ای که ممکن است را نمایش می‌دهد. ولی آیا کاربر تنها همین اطلاعات را در اختیار سایت قرار داده است؟ ظاهراً کاربر اطلاعات دیگری را وارد نمی‌کند ولی در حقیقت مدیران سایت از مجموعه تعاملات کاربر با سایت داده‌های خیلی بیشتری می‌توانند به دست آوردند. داده‌هایی مانند: آیا کاربر از نتیجه جستجو راضی است؟(کلیپ را پخش کرده؟) به‌طور کامل پخش کرده یا پس از دیدن ابتدای کلیپ آن را قطع کرده است؟ کاربر برای بار چندم است این کلیپ را می‌بیند؟ کاربر چه موضوعی را بلافاصله بعدازاین ویدئو جستجو کرده است؟ آیا کاربر کلیپ را کامل دیده یا به‌صورت منقطع؟ آیا دنبال قسمت خاصی از کلیپ می‌گشته؟ آیا پس از دیدن کلیپ، بر روی نشر دهنده آن کلیک کرده تا کلیپ‌های دیگر آن نشر دهنده را ببیند؟ بازخورد ارادی (با ثبت لایک و نظر) او از کلیپ چیست؟ کاربر چه بازخوردی را می‌خواسته منتشر کند ولی بدون ارسال آن را حذف کرده است؟...

این داده‌ها، بخشی از داده‌هایی است که معمولاً با تعامل آگاهانه با کاربر جمع‌آوری می‌شود. حال فرض کنید دسترسی به وب کم[1] کاربر یا دسترسی به اطلاعات درون حافظه دستگاه کاربر و... برای سرپرست سایت فیلم فراهم باشد. در این صورت او می‌توان اطلاعات دیگری را جمع‌آوری کند که در آن تعامل فعال کاربر نقشی ندارد. به‌طور مثال عکس‌العمل‌های غیرارادی و زبان بدن کاربر در مواجه با کلیپ موردنظر می‌تواند از طریق وب کم جمع‌آوری شود. یا در صورت دسترسی به حافظه دستگاه، لیست فیلم‌ها و کلیپ‌هایی که در رایانه یا گوشی فرد موردنظر موجود است می‌تواند یک داده جدید باشد.

در هنگام استفاده از رایانه، اصولاً هر چیزی که شما فکرش را می‌کنید بالقوه یک داده است. و البته هر چیزی که شما فکرش را نمی‌کنید!

4. فضای ابری رایگان، لطف شرکت‌های اینترنتی یا پروژه سازمان‌های اطلاعاتی؟

فضای ابری، فضایی برای ذخیره‌سازی داده‌ها به‌صورت آنلاین است. این امر بدین معنی است که کاربران اطلاعات خود را به‌جای اینکه بر روی حافظه‌های داخل رایانه یا گوشی هوشمند خود ذخیره کنند، آن‌ها را بر روی اینترنت و درواقع بر روی سرورهایی که شرکت‌های اینترنتی به همین منظور ایجاد کرده‌اند بارگذاری می‌کنند. از مزایای ظاهری این سرویس‌ها این است که کاربر در هرجایی که اینترنت وجود داشته باشد به اطلاعات خود دسترسی دارد و اگر در اثر اتفاق یا حادثه‌ای رایانه شخصی یا ابزار ذخیره‌سازی‌اش دچار ایراد شود و داده‌های ذخیره‌شده‌اش از بین برود، داده‌ها در فضای ابری و در سرورهای شرکت خدمات دهنده حفظ می‌شود. این دو مشخصه باعث شده است تا بسیاری از مردم در دنیا از فضای ابری برای ذخیره‌سازی اطلاعات ارزشمند خود استفاده کنند. به‌طور مثال بسیاری از مردم از فضای ابری برای ذخیره‌سازی عکس‌های خانوادگی شخصی یا اطلاعت کاری، نوشته‌ها، تحقیقات و پژوهش‌هایی که برایشان اهمیت زیادی دارد استفاده می‌کنند.

شرکت‌های زیادی در اینترنت خدمات فضای ابری ارائه می‌دهند که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها گوگل (با سرویس گوگل درایو)، مایکروسافت (با سرویس وان درایو)، اپل (با سرویس آی کلود)، دروپ باکس و... است. نکته جالب‌توجه در این مسئله این است که بسیاری از این سرویس‌ها به‌صورت رایگان یا با هزینه‌های بسیار کم در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. یعنی کمپانی مانند گوگل به‌طور پیش‌فرض فضایی معادل 15 گیگابایت فضای ابری رایگان را در اختیار کاربران قرار می‌دهد و با هزینه بسیار اندک ماهی 2 دلار این میزان فضا را به 100 گیگابایت افزایش می‌دهد. البته هیچ ارزانی بی‌حکمت نیست! درآمدی که گوگل می‌تواند از تحلیل و فروش داده‌های ذخیره‌شده ببرد بسیار بیشتر از هزینه‌های این سرویس می‌تواند باشد و سازمان‌های اطلاعاتی به‌عنوان مشتری اصلی این داده‌ها، مشتریان خوش‌حسابی هستند.


 تبیین چیستی داده‌کاوی[2] اطلاعات و نتایج حاصل از آن

با توجه به مطالبی که تاکنون عنوان شد، لازم است با مفهوم داده‌کاوی و نتایج حاصل از آن نیز آشنا شویم. فهم این نکته، موجب درک اهمیت پرداختن به آسیب‌های آینده‌پژوهانه می‌شود.

1. مفهوم داده‌کاوی

داده‌کاوی به معنی استخراج اطلاعات معتبر، قابل‌اتکا و سودمند از میان دریای داده‌های جمع‌آوری‌شده از منابع مختلف است. این کار به‌طورمعمول با استفاده از روش‌های گوناگون تجزیه‌وتحلیل و آنالیز داده صورت می‌گیرد. در عصر حاضر شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی و دولتی با انبوهی از داده‌های در ظاهر نامربوط و غیرقابل استفاده مواجه‌اند که به شیوه‌های مختلفی جمع‌آوری‌شده است. به مثال سایت پخش کلیپ برگردیم. فرض کنید مدیر سایت پخش کلیپ، با دست باز و دسترسی کامل بتواند داده‌های تعاملی و غیرتعاملی کاربران را به روش‌های مختلف جمع کند او سپس با تجزیه‌وتحلیل این اطلاعات می‌تواند تا میزان زیادی به سلیقه، علایق و روحیات کاربران پی ببرد و سایت را طوری تنظیم کند تا دفعه بعد پس از ورود کاربر، کلیپ‌هایی نمایش داده شود که مطابق سلیقه و علاقه اوست. امروزه این کار به‌صورت روتین و گسترده در سایت‌های پخش فیلم و کلیپ، شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خرید آنلاین صورت می‌گیرد. اصولاً اکثر پیشنهادهایی که در این سایت‌ها به کاربر صورت می‌گیرد، محصول تجزیه تحلیل داده‌های تعاملی آن فرد یا مجموعه‌ای از کاربران شبیه به او است (البته این مورد صرفاً در مسائل غیر ایدئولوژیک صحت دارد. در فصل آتی، توضیحات مبسوط‌تری ارائه خواهد شد).

از طرف دیگر جمع‌آوری داده‌ها از کاربران به هر نحو ممکن و آنالیز آن‌ها، فقط به‌قصد استفاده در سایت موردنظر و بهینه‌سازی جستجو و دسترسی نیست. بلکه بسیاری از این اطلاعات به‌آسانی در اختیار شرکت‌ها و کمپانی‌های دیگر قرار می‌گیرد و اصولاً هر کس پول خوبی بدهد می‌تواند داده‌های موردنیاز خود را خریداری کند. افشای رسوایی‌های متعدد شرکت‌های مختلف ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی نظیر [3]AT&T، گوگل و Facebook در فروش اطلاعات کاربران خود به شرکت‌های دیگر و آژانس‌های اطلاعاتی، مؤید این نکته است که رصد، جمع‌آوری، ذخیره و فروش اطلاعات و تعاملات کاربران در اینترنت امری روتین بوده است و یک استثنا یا مورد خاص نیست

2. از پیشنهاد فیلم تا تحلیل افکار دشمن

داده‌کاوی در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های تجاری و غیرتجاری صورت می‌گیرد. از شناسایی الگوی خرید مشتریان در سایت‌های خرید آنلاین گرفته تا تحلیل علایق افراد در شبکه‌های اجتماعی. ولی گسترده‌ترین کاربرد داده‌کاوی در سازمان‌های اطلاعاتی صورت می‌گیرد جایی که داده‌کاوی بر روی داده‌های بزرگ (اَبَرداده‌ها) انجام می‌گیرد که به‌طور گسترده از کشورهای هدف و از تمام منافذ و منابع اطلاعاتی ممکن جمع‌آوری‌شده است.

یکی از اقداماتی که سازمان‌های اطلاعاتی (علی‌الخصوص NSA آمریکا) با کمک فضای مجازی و ابزارهای مرتبط با آن - ازجمله تلفن همراه، رایانه‌ها و دستگاه‌های جانبی - انجام می‌دهند، تهیه یک پرونده الکترونیک برای هر یک از افراد دنیا با جمع‌آوری کوچک‌ترین جزئیات از زندگی هر فرد شامل خصوصیات ظاهری و فیزیولوژیک (حتی اسکن عنبیه توسط دوربین و اسکن اثرانگشت توسط حسگر اثرانگشت) و علایق و خصوصیات روانی (با توجه به مجموعه تعاملات و انتخاب‌های فرد در فضای مجازی) و عقاید و اندیشه‌ها (با توجه به اظهارنظرها و خودسانسوری‌های فرد در انجمن‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی) است. جمع‌آوری داده‌ها به حدی گسترده است که شبکه‌های اجتماعی حتی نظرات نوشته‌شده ولی منتشرنشده‌ای که فرد قبل از ارسال از انتشار آن منصرف می‌شود و حذف می‌کند را نیز در پایگاه‌های داده خود ذخیره می‌کنند تا میزان خودسانسوری افراد را از طریق آن مورد سنجش قرار دهند.[4] مجموعه این اطلاعات، به سازمان‌های اطلاعاتی کمک می‌کند تا با تحلیل روحیات، علایق، انگیزه‌ها و نقاط قوت و ضعف فرد مورد هدف، ابزارهای مؤثر برای تأثیرگذاری بر آن فرد را پیدا کرده و مورداستفاده قرار دهند.

اطلاعات به‌دست‌آمده از داده‌کاوی ابرداده‌های به‌دست‌آمده از تک افراد هر جامعه درمجموع منجر به تحلیل اجتماعی دقیقی از فرهنگ و وضعیت روانی جامعه موردبررسی نیز می‌شود که می‌توان از آن‌ها برای اثرگذاری بر جامعه هدف استفاده کرد. تجربه موج‌آفرینی‌های صورت گرفته در فضای مجازی ایران در 10 سال اخیر نشان داده که هرقدر دسترسی سرویس‌های اطلاعاتی به داده‌های تعاملی مردم ایران بیشتر شده است، امکان طراحی شکاف‌های قومیتی، مذهبی، طبقاتی و عقیدتی مؤثرتری برای آنان فراهم گشته است که نقطه اوج این طراحی‌ها در حوادث سال 96 نمایان گردیده است.

 



[1] دوربین جلوی رایانه، لپ‌تاپ و گوشی

[2]. Data mining

[3]. https://news.asis.io/content/نقض-حریم-خصوصی-نظارت-گسترده-بر-روی-داده‌های-تلفن-همراه-توسط-شرکت-att?page=0%2C0%2C0%2C0%2C3

فیلترینگ در جهان

  • ۱۰۵۱

اسرائیل با فیلتر بیش از 97 درصد از پایگاه‌های اینترنتی، بیشترین و قوی‌ترین سیستم فیلترینگ جهان را دارد و بعدازآن به ترتیب کشورهای انگلستان با 70 درصد، فرانسه با 66 درصد و آمریکا با 36 درصد، فیلترینگ را در کشور خود اعمال کرده‌اند. این آمار در ایران کمی بیشتر از 20% بوده است. اخیراً نخست‌وزیر انگلستان، با اعلام اجرای طرح اینترنت خانواده‌پسند گفت: باهدف صیانت از حقوق مردم کشورش فیلترینگ را گسترده‌تر اعمال خواهد کرد و سرویس‌دهندگان اینترنت در انگلستان باید تمام مطالب که برای افراد زیر 18سال ممنوع است را از دید تمام کاربران اینترنت در آن کشور دور نگه‌دارند. بعد از دولت بریتانیا، دولت‌های ایسلند، سوئد، دانمارک و بسیاری از کشورهای اروپایی دیگر نیز رسماً اعلام کردند همان رویه را اعمال خواهند کرد. در همان ایام طرح محدودیت بیشتر برای سایت‌های غیراخلاقی در پارلمان آلمان بدون حتی یک رأی مخالف به تصویب نمایندگان همه جناح‌ها رسید. به این معنا که دیگر سایت‌های پورنوگرافی در این کشور تنها فیلتر نمی‌شوند، بلکه باید به‌طور کل از اینترنت آلمان حذف شوند.

از مخالفین تحریم تنباکو تا تلگرام

  • ۱۰۷۰

از مخالفین  تحریم تنباکو تا تلگرام

نمازگزاران مردم  تهران در تاریخ 10 اسفندماه 97 در ضمن خطبه‌های نماز ، شاهد سخنان متفاوتی از امام جمعه موقت تهران در مورد موضوع «تلگرام» بودند. حکم حرمت فعالیت تلگرام در کشور مساله‌ای بود که بیانش از زبان آیت‌الله موحدی کرمانی در خطبه‌های نماز جمعه زمزمه‌های معناداری را در شبکه‌های اجتماعی در پی داشت. ایشان در این سخنرانی فرموده بودند:

«همه امورات کشور روی فضای مجازی متمرکز شده است. برای حفظ ارزش‌های انقلابی باید روی اینترنت بومی تمرکز کرد. همان کاری که چینی‌ها کردند ما هم می‌توانیم. هشتاد درصد از فضای مجازی جهانی در اختیار آمریکایی‌ها است. لازم است تلاش مضاعفی برای از بین بردن حملات سایبری بویژه در بخش‌های حساس بانکی و نفتی انجام گیرد. ضرورت مدیریت و کنترل فضای مجازی از سوی نظام و بهره‌مندی صحیح از فضای مجازی از ضروریات است. لزوم بهره مندی مناسب از فضای مجازی و اینترنت جهت گسترش تشیع حتمی است. ادامه فعالیت پیام رسان تلگرام که موجب سلطه اجانب می‌شود طبق صحبت صریح قرآن «حرام بَیّن» است؟ اخلال در وحدت ملی، ایجاد اختلاف میان اقشار جامعه، دسترسی بیگانیگان به اطلاعات کشور، انتشار و توزیع و تجارت محتوای مستهجن، اهانت به مقدسات و ارزش‌های اسلامی، نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی از جمله آسیب‌های تلگرام است.»

«شهاب‌الدین حائری» یکی از معترضین به سخنان امام جمعه تهران بود که پست انتقادی وی از سوی رسانه‌هایی نظیر؛ «جماران» و «خبرفوری» مورد استقبال  قرار گرفت. وی در پست تلگرامی خود در تعریضی قابل تامل به نقد سخنان آقای موحدی پرداخته و مدعی شده:

«کجای فقه گفته از وسیله‌ای که کاربرد مثبت و منفی دارد اگر کسی استفاده منفی کرد استفاده مثبت هم حرام می‌شود؟! چه تفاوتی بین تلگرام و ایتا که شبکه اجتماعی داخلی است وجود دارد وقتی از هر دو استفاده‌های حرام و حلال می‌شود؟ اگر بسیاری از سوالات مردم جواب روشنی داشت آیا باز از جریان آزاد اطلاعات نگران می‌شدیم؟ بهتر است بجای تحریم حلال خدا شبهات را پاسخ دهیم وآنجا که قابل پاسخ دادن نیست بجای پاک کردن صورت مسئله با بستن فضای مجازی ، آن اشکال بی پاسخ را رفع کنیم. شبکه مجازی آخرین فرصت برای اصلاح فرهنگ جامعه ماست. بگذاریم مردم با تجربه و خطا به بلوغ در استفاده از این نعمت خدا برسند.»

در پاسخ به چند نمونه و مصداق نقض که در منابع فقهی و ادله قرآنی آمده اشاره می‌شود تا بلکه شاید این آقازاده محترم مروری بر دروس دوران طلبگی خود نموده و یا اگر احیانا کاهلی از او سر زده جبران مافات نماید و از فشار سنگین این ابهامات بیرون بیاید!

دربارة این سخنان نکاتی وجود دارد که در ذیل بدان اشاره می‌کنیم؛

1.    حلال یا حرام بودن ابزار مشترک را می‌توان در دو لایه‌ی حاکمیتی و کاربری بحث کرد؛

§       لایه‌ی حاکمیتی در بحث ما بدین شکل است که آیا بر حاکمیت جایز است که اجازه دهد پیام‌رسان تلگرام در کشور آزادانه فعالیت کند؟

§       لایه‌ی دیگر، حوزه‌ی کاربری است؛ بدین معنا که حکم استفاده‌ی کاربران از تلگرام چیست؟

سخن آیت‌الله موحدی کرمانی در حوزة‌ حاکمیت که وظیفه‌ی مسئولان است،‌ می‌باشد و ایشان اجازه‌ی فعالیت تلگرام توسط مسئولان را حرام می‌دانند.

بحث دیگر دربارة ابزار این است که همة فقها استفاده‌ از ابزارهایی مانند چاقو که هم معایب و هم مفاسد دارد را جایز می‌دانند ولی بحث اینجا است که شرط حلیت این ابزار مشترک این است که نتوان با سلسله اقداماتی با تحول در ساختار آن، زمینه‌ی استفاده‌ی درست را به وجود آورد. اما در مورد ابزارهایی که می‌توان با تصرف در آنها از معایبشان کاست، ابزار مشترک محسوب نمی‌شوند و واجب است از آن ابزار عیب‌زدایی صورت گیرد.

به عقیدة کارشناسان، فضای مجازی مانند موم در دست فناوران است و می‌توان شبکه‌ی اجتماعی سالم، امن، ارزان و باکیفیت را بدون آسیب‌های حداکثری تولید کرد. لذا اجازه‌ی فعالیت شبکه‌هایی که برای مردم و کشور تهدید و آسیب داشته باشند، حرام است.

فقط یکی از دلایل حرمت این شبکه‌های خارجی، قاعده‌ی نفی سبیل است. چون به وسیلة تلگرام دشمن صهیونیستی بر ما سلطه‌ی اطلاعاتی، امنیتی و فرهنگی دارد. مقام معظم رهبری (دام‌ظله‌العالی) در صحبتی که در ذیل بدان اشاره می‌کنیم، به این قاعده نظر دارند؛

«اینها ابزارهایی هستند که می‌توانند مفید واقع بشوند، اما سلطه‌ی دشمن را از این ابزارها بایستی سلب کرد، نمی‌توانید شما برای این‌که مثلاً فرض بفرمایید رادیو و تلویزیون داشته باشید، رادیو و تلویزیونتان را بدهید در اختیار دشمن. اینترنت هم همین‌جور است، فضای مجازی هم همین‌جور است، دستگاه‌های اطلاعاتی و ابزارهای اطلاعاتی هم همین‌جور است، این‌ها را نمی‌شود در اختیار دشمن قرار داد؛ امروز در اختیار دشمن است؛ وسیله‌ و ابزار نفوذ فرهنگی است؛ ابزار سلطه‌ی فرهنگی دشمن است. (14/3/1395)

2. فتوای میرزای شیرازی و داستان آن، آن چنان شهرت دارد که دانش‌آموزان هم با آن آشنا هستند و می‌دانند به حکم میرزای شیرازی، استعمال دخانیاتی که از امور حلال است زمانی که موجب سلطه بیگانه بر مسلمین گردد در حکم مبارزه با خدا قرار می گیرد.

در موارد متعدد دیگر نیز در طول تاریخ به این قاعده به طور گسترده استناد شده است.

3. به عنوان مثال؛ جناب سیدیزدی فتوا داده‌اند که: « ...هر چه موجب تقویت و شوکت کفر و کفار و باعث ضعف اسلام  و مسلمین است، حرام است، چه از معاملات باشد  یا غیر آن از آنچه باشد...» بر اساس عمومیتی که از ظاهر فتوای سید یزدی به دست می‌آید، بهره برداری از تکنولوژی و حتی نظام سیاسی  غربی اگر موجب تقویت کفر و ضعف اسلام شود، اشکال دارد. آن وقت چگونه است که امروز آخوندزاده‌ای با استناد به منافع _که قلیله هم هست _ به راحتی پذیرش سلطه اجانب را تجویز می‌کند و به کلی منکر حکم «نفی سبیل» در فقه می‌شود و البته گروهی هم با نام ترویج اندیشه‌های امام مبلغ وی می‌شوند؟!!

4. نویسنده در بند دیگری تاکید می‌کند؛ «چه تفاوتی میان تلگرام و ایتاست»!! این سخن ایشان البته مثل آنست که بگویند چه تفاوتی میان داشتن زن شرعی و ارتباط با نامحرم هست، در شرایطی که می‌شود با هر دو اعمال گناهی انجام داد!! آن عزیز عنایت ندارند! ایتا یک شبکه داخلی است، سرورهای آن هم در داخل کشور است، و اگر بر فرض مدیران آن غلطی بکنند قابل پیگرد قانونی است، اگر فردی جرمی در آن مرتکب شود، دادگاه می‌تواند ورود کند. مهم‌تر از همه اینکه اطلاعات کشور را به دست دشمن نمی‌رساند. در حالی که تلگرام وابسته به شرکت «قلعه دیجیتال» است و این شرکت در آمریکا به ثبت رسیده و مدیرش یک افسر ارتشی در آمریکاست. سرورهای تلگرام خارج از کشور ایران و تحت کنترل دشمنان است، «بیگ دیتای» آن دست دشمن است. ناگفته پیداست مدیر ان سرسپرده و فراری به دامان دشمنان ایران ملحق می‌شوند و همین مساله یک رخنه امنیتی در کشور جهت نفوذ دشمن ایجاد می نماید.

5. نویسنده در بخش دیگری از موشکافی‌های محققانه‌شان!! تلگرام را ابزار جریان آزاد اطلاعات معرفی می کنند! شایسته است که از جناب ایشان پرسیده شود، این دشمنانی که تا این اندازه مهربانند و برای هم‌وطنان ایرانی شبکه اختصاصی ایجاد نموده‌اند و هزینه‌های آن را تقبل نمودند، چرا از ورود داروهای مورد نیاز بیماران جلوگیری می‌کنند و آن را تحریم کرده‌اند؟!

حقیقت آنست که شبکه‌های اجتماعی نه برای ایجاد جریان آزاد اطلاعات بلکه برای ایجاد هجمه گسترده یک طرفه تبلیغاتی ایجاد شده‌اند. شاهد مثال آن، کانال «آمدنیوز» است که از برترین کانالهای تلگرامی است و امروز شاهد نمایش مفتضح پشت صحنه آن در مستند #ایستگاه_پایانی_دروغ هستیم.

6. نویسنده معزز در انتهای اظهاراتشان به یکباره و در حرکتی بهت‌آور گریبان چاک نموده و تلگرام را با کل فضای مجازی برابر دانسته اند!! و پایان آن را پایان دنیا معرفی می‌کنند!! این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که تلگرام صرفا یک شبکه گمنامی بوده که با بستن وایبر توسط مسئولین ایران به صورت کاملا ناشیانه در داخل کشور مطرح شد! در حالی که این شبکه اجتماعی جز قابلیت چت کردن، هیچ امتیاز دیگری نداشت و مردم تاکنون نشان داده اند که به هیچ شبکه‌ای تعصب ندارند و هدف آنان تنها رفع نیاز روزمره است و اگر رفع و تامین این نیاز در شبکه‌ای داخلی میسر گردد و ریل گذاری نهادهای مربوط به سمت آن فراهم شود مطمئنا از شبکه‌های داخلی استقبال خواهند نمود .

 و در پایان باید گفت: متأسفانه سیاست اعمالی مسئولان کشور، حمایت از شبکه‌های اجتماعی دشمن و جلوگیری از ورود دانشمندان جوان کشور در باشگاه فناوری‌های جدید ارتباطی است و مسئولان برای توجیه وضعیت موجود، ادبیات تولید کرده و اقدامات خویش را توجیه می‌کنند.


عملیات جاسوسی فیسبوک و گوگل از کاربران

  • ۱۲۳۳

 

با وجود نگرانی کاربران رسانه‌های اجتماعی درباره امنیت اطلاعاتشان اما تاکنون گزارش‌های زیادی از جاسوسی شرکت‌های فن‌آوری مانند گوگل (از طریق سرویس ها و مرورگر کروم ) و فیسبوک از کاربران منتشر شده است.

 

 

 

 

سند خیانت یوتیوب! (مهندسی نتایج جستجو)

  • ۱۱۰۰

آیا تا کنون دقت کردید در سایتی مثل یوتیوب وقتی چیزی را جستجو می کنید ، نتایج جستجو  بر چه اساسی مرتب می شوند؟

آیا نتایج جستجو بر اساس محبوبیت یا تعداد نمایش مرتب می شوند؟

و یا بر اساس زمان یا حجم ؟ 

به تصویر زیر دقت کنید: 

سند خیانت یوتیوب!


با مقایسه مولفه های گوناگون می توان اذعان نمود که هیچ کدام از مولفه های فوق دلیل چینش این نتایج نیست...


وضعیت کلی دسترسی به فضای دیجیتال در جهان

  • ۱۱۹۱
با توجه به این آمار ، میزان نفوذ اینترنت و فضای مجازی در دنیای امروز ، امری بسیار قابل توجه شمرده می شود.

وقتی توئیتر فیلتر است چرا مسوولان از آن استفاده می‌کنند؟

  • ۱۰۳۶

همایش ملی فضای مجازی پاک با محوریت صیانت و توسعه در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.

به گزارش ایسنا، پنجمین همایش ملی فضای مجازی پاک، امروز (شنبه، ۱۸ اسفندماه) در سالن جابر دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.
سید ابوالحسن فیروزآبادی (دبیر شورای عالی فضای مجازی)، سعیدرضا عاملی (دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی)، محمد شریف‌خانی (معاون فضای مجازی صداوسیما)، مصطفی کواکبیان (نماینده مجلس) و جواد جاویدنیا (معاون فضای مجازی دادستانی کل کشور) در این همایش حضور داشتند.

همچنین قرار بود محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در این مراسم حضور یابد اما به دلیل جلسه کاری حاضر نشد و در پیامی از حضار عذرخواهی کرد.

در ابتدای این همایش بیان شد که روز برگزاری این برنامه با روز تأسیس شورای عالی فضای مجازی مصادف شده است.
پس از تلاوت آیاتی از قرآن کریم، رسول جلیلی، دبیر این همایش گفت: از سال ۹۳ که پهنای باند در کشور توسعه پیدا کرد، بحث ایجاد حرکت ایجابی برای توسعه محتوا و فرهنگ استفاده از فضای مجازی شکل گرفت.

او با اشاره به چهار همایش قبلی که در این راستا برگزار شده، ادامه داد: همایش‌های پیش از این هم به ترتیب در دانشگاه صنعتی شریف، شهید بهشتی، حوزه علمیه قم و امام رضای مشهد مقدس برگزار شد.

جلیلی اظهار کرد: فرق این همایش با همایش‌های قبلی در قبول شرایط اقتصادی و اقتصاد مقاومتی است. این همایش برخلاف همایش‌های گذشته بدون ناهار و از ساعت ۳ برگزار شد.

او ادامه داد: همایش امسال به دو مفهوم مزین است که برگرفته از صیانت و توسعه است. این مفهوم از این جهت انتخاب شد که در مجموعه مسؤولان و مجریان مرتبط در حوزه کودک و نوجوان، هرچند دیرهنگام اما حوزه کودک و نوجوان جدی گرفته شده است و امیدواریم تا پایان این دولت از دست مسؤولان وزارت ارتباطات دشت خوبی کنیم. به این معنی که سعی می‌کنیم بیشتر به شکل ایجابی برای کودکان و نوجوان کارکنیم البته بدون سلب غیرممکن است.

جلیلی بیان کرد: به این جهت همگرایی با حرکت وزارت ارتباطات شروع شده و بحث کودک آنلاین را مطرح کرده اند. این وزارتخانه در هفته ارتباطات و فناوری اطلاعات اتفاقات خوبی رقم خواهند زد. بنابراین با توجه به این نیاز، اسم همایش را با محوریت صیانت و توسعه نامگذاری کردیم.

او ادامه داد: توسعه در حال رخ دادن است. بنابراین تضارب صیانت و توسعه را به بحث می‌گذاریم. آیا این دو مفهوم می‌توانند بدون هم بیان شوند؟ بنابراین این موضوع کلیدی است.

دبیر همایش بیان کرد: همه کسانی که در رسانه‌ها به ظاهر سروکله هم می‌زنند تا کاری انجام شود، به این همایش دعوت شده‌اند تا در نهایت در رسانه‌ها همگام باهم برای توسعه گام بردارند.

او ادامه داد: ما می‌خواهیم در این همایش از یک کار شگفتانه رونمایی کنیم و نشان دهیم غیر از دولت هم می‌توان کاری کرد و نمی‌شود فقط از دولت کاری را طلب کرد.

جلیلی بیان کرد: ۱۷ اسفند سال ۹۰ شورای عالی فضای مجازی تأسیس شد؛ بنابراین با تأسیس یک نهاد در سطح عالی برخورد کردیم. ما سعی کردیم این همایش را در نزدیک ترین روز غیر تعطیل برگزار کنیم و این اتفاق را گرامی بداریم.

در ادامه همایش دو دانشجو به ارائه سمیناری درباره فضای مجازی با محوریت توسعه و صیانت پرداختند.

فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی در ادامه همایش بیان کرد: از آیاتی درباره قلم معلوم می‌شود که علم، انسان را انسان می‌کند و قلم ابزار علم است. فضای مجازی امکان تحقق یکی از نعمت‌های الهی است که بر اساس آن سوگند یاد شده و بعد درباره پیامبر گفته است. این فضا در اختیار ماست و باید مورد استفاده ما قرار بگیرد و اصولی که برای ما در این فضا حاکم می‌شود، حکمرانی مجموعه ارزش‌ها و هنجارها و… در سطح ملی توسط حکومت پیش می‌رود. باید دید چه کسانی متصدیان حکمرانی در فضای مجازی هستند؛ به خصوص این فضا که شبکه‌ای اطلاعات محور و مولد دانش است و به دلیل اینکه دربرگیرندگی دارد همه در آن فعال هستند.

او ادامه داد: این فضا توسط گروه مرجع و نخبگان و حکمرانان و … تولید می‌شود. این در برگیرندگی موجب زایش تنوعی می‌شود که بی نظیر است. همچنین در این فضا بسیاری از گروه‌های پنهان تاریخ همدیگر را پیدا و گروه‌هایی هم که همدیگر را نمی‌یابند مثل قمارباز و علما و … همدیگر را می‌یابند. جمعیت‌هایی هم که همدیگر را پیدا می‌کنند بر اساس هدف مشترک کاری انجام می‌دهند.

فیروزآبادی بیان کرد: من این تحولات که همراه با تغییرات در همه حوزه‌ها است را به بسط فضایی تعبیر می‌کنم؛ مواجهه با فضایی حقیقی که در حال بسط و شاید انفجار است. ما در هر دهه شاهد تحول هستیم و این تغییرات مستمر با تغییرات جهانی مصادف شده است. بنابراین باید گفت که اصول حکمرانی کمتر از یک دهه حاکم است.

او بیان کرد: شاهد این هستیم که نظام سیاسی نظام وکالتی بوده و در مباحث حکمرانی به دلیل سرعت و پیچیدگی تغییرات، نماینده‌تان نمی‌تواند یک وکیل عام باشد و سطوح قانون گذاری هم کافی نیست. این نظام در فضای مجازی باید قابلیت پیاده سازی و پشتوانه محکم داشته باشد. ما از قدرت لازم در این فضا برخوردار نیستیم البته آمریکا این قدرت را دارد. آیا می‌توانیم نظام حکمرانی فضای پاک را بدون توجه به مدل‌ها و توزیع قدرت‌ها و شبکه ای بودن در این فضا ایجاد کنیم؟

دبیر شورای عالی فضای مجازی اظهار کرد: تولیدکنندگان در فضای مجازی مردم هستند اما حکومت کجا قرار دارد؟ البته حکومت نمایندگی می‌کند و مسائل عامه را می‌تواند نمایندگی کند. اگر بخواهیم در این فضا بازیگر باشیم باید آگاهی به روابط بازیگران فضا داشته باشیم.

او ادامه داد: دانشگاه‌های ما از بخش خصوصی قدرتمندتر است اما کجای استاندار جهانی و کشور ما قرار دارد. فضای مجازی بازیگر ملی می‌خواهد. اگر پلت فرم را بپذیریم و ارزش گذاری و هنجارسازی کشورهای دیگر را می‌پذیریم باید آگاهانه باشد. مردم ما به دنبال استقلال هستند. اگر سواد دیجیتالی مردم بالا برود خودشان متوجه مسائل می‌شوند. اگر این سواد را یاد بگیریم برای توسعه بازار غربی‌هاست. باید یاد داده شود که چه محصولاتی که وارد می‌شود مشابه خارج از کشور است. اگر آموزش داده شود اکثر سرورها خارج از کشور است مانند گوگل و…، مردم متوجه همه چیز می‌شوند. ما باید در کنار جی میل، ایمیل ایرانی ایجاد کنیم.

او ادامه داد: فضای مشارکتی در فضای مجازی وجود دارد؛ مردم سالاری مشارکتی است. بسیاری از رفتارهای اجتماعی و حکومتی را فضای مجازی تغییر می‌دهند. همچنین حکمرانی تخصصی باید در فضای مجازی ارج گذاشته شود.

در ادامه مراسم از «نماد در نشان» که به گونه‌ای جایگزین @ است، رونمایی شد.

در بخش دیگری از این همایش محمد شریف‌خانی (معاون فضای مجازی صداوسیما)، مصطفی کواکبیان (نماینده مجلس) جواد جاویدنیا (معاون فضای مجازی دادستانی کل کشور)، در میزگردی به بحث و گفت‌وگو پرداختند.

کواکبیان بیان کرد: نمی‌توان فضای مجازی را نادیده گرفت و بخشی از مردم در فضای مجازی به سر می‌برند و نمی‌توانید اهمیت آن را نادیده بگیرید. نمایندگی سایپا با یک خانم بد برخورد کرد و مدیر عامل آن عوض شد. فضای مجازی مهم است و نمی‌توان از آن عبور کرد.

جاویدنیا ادامه داد: متأسفانه این حرف که نباید از فضای مجازی استفاده کرد به همان حد خنده دار است که بگویید از خورشید تابان استفاده نکنید. فضای مجازی مثل خورشید تابان، قابل انکار نیست. از منظر فقهی هم این نیست که صرفاً دیدگاه مسدودسازی را بیان کنیم.

او ادامه داد: اگر کسی در فضای مجازی در چارچوب قانون مطلبی بگوید، اتفاقی نمی‌افتد. باید انتقاد و تهمت را تمیز دهیم و به صرف انتقاد تا جایی که در اختیار من است کسی مورد پیگرد قانونی قرار نگیرد. البته این ایراد وارد است که مرز حقوقی برای انتقاد و اتهام مشخص نکردیم. اگر فردی از مسؤولان جرمی کرده باشد باید اسمش گفته شود و اگر ایرادی در قانون است باید اصلاح شود. اگر فردی فسادی انجام دهد اگر بداند که آبرویش می‌رود برایش بازدارندگی ایجاد خواهد کرد.

شریف‌خانی در ادامه همایش گفت: مسأله‌ای که در فضای مجازی در بحث حکمرانی مهم است، فضای یکپارچه فضای مجازی است که می‌تواند آحاد مردم را تحت تأثیر قرار دهند و در یک تعامل مستمر هستند. به نظرم دلیل تشکیل شورای فضای مجازی همین وجه است. اگر فقط در فضای مجازی ابعاد اقتصادی، زیرساختی و… در نظر گرفته شود، مشکلاتی به وجود می‌آید. این مسائل ریشه‌ای است و باید همگرایی را پذیرفت وگرنه یکجا ضربه می‌خورد. اگر شورای عالی فضای مجازی در این حوزه فعال‌تر باشد مشکلات حل می‌شود اما در حال حاضر دستگاه‌های مربوط بخشی نگاه می‌کنند.

کواکبیان گفت: کمیسیون فرهنگی طرحی آماده کرده به نام طرح جامع اطلاع رسانی که اعم از فضای مکتوب و مجازی است و منتظر طرح کمیسیون یا لایحه دولت هستیم.

این نماینده مجلس ادامه داد: اگر تلگرام را فیلتر کردند باید شورای عالی فضای عالی مجازی جواب دهد چرا وقتی توئیتر فیلتر است مسؤولان استفاده می‌کنند. شورای انقلاب فرهنگی خط قرمز شورای نگهبان است مصوبات این شورا جنبه قانونی دارد. ما اگر فضای محدود پاک می‌خواهیم باید کاری کنیم.
 

جاویدنیا بیان کرد: امنیت در فضای مجازی را تعریف نکرده ایم و باید این کار را انجام دهیم و در مقابل فناوری‌ها، قانونی را تعریف و بومی سازی کنیم.

او همچنین بیان کرد که مردم راهکاری به جای فیلترینگ تلگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی ارائه بدهند.

عاملی در ادامه گفت: کار فضای مجازی در اختیار غرب گرفته و آن‌ها مسیر زندگی ما را معلوم می‌کنند. استفاده گوگل در آمریکا ۸۷ درصد است و اروپا ۹۵ درصد است اما چین اثبات کرد که امکان دو تکه کردن اینترنت وجود دارد. همانطور که آمریکا قدرت جهانی شدن دارند بقیه هم دارند. زبان فارسی زبان نهم فضای مجازی است. اگر از صیانت حرف می زنیم تبدیل شدن به قدرت سایبری جهان اهمیت دارد. حتی زمانی که نرم افزار اجتماعی درست می‌کنیم، همان تلگرام را تکرار می‌کنیم. ما منطق متفاوتی داریم در کشور و باید آن را ایجاد کنیم. همچنین وقتی توانستیم فناوری برتر تولید کنیم تبدیل به سیستم می‌شود سپس قانون گذاری مهم است. اینترنت حتماً نیاز به سانسور دارد و قانون محترم است و باید احترام بگذاریم.

او ادامه داد: استاندار دوگانه جایز نیست اما همه ارکان نظام هم از فضاهایی که فیلتر شده استفاده می‌کنند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: همچنین توانمندسازی راه حل دیگری است و اگر اتفاق بیفتد مصونیت ایجاد می‌کند.

کواکبیان در پایان بیان کرد که در سال آینده هرچه شورای عالی فضای مجازی به ما بدهد در مجلس مطرح کنیم.

جاویدنیا هم در پایان گفت که برای سال آینده مقابله سلبی با کسب و کار فضای مجازی را به حداقل رسانده و سعی در نظام‌ندتر شدن این حوزه دارند.
عاملی هم بیان کرد که تدوین نقشه جامع فضای مجازی در دستور کار شورای فضای مجازی است.

فردگرایی و کمرنگ شدن اجتماعات؛‏ چالش‌ پیش روی انسان در ۵۰ سال آینده

  • ۷۴۲

فروهر

حجت‌الاسلام والمسلمین فروهر با بیان اینکه فردگرایی و کمرنگ شدن اجتماعات؛ از جمله چالش‌‌های پیش روی انسان در ۵۰ سال آینده است، گفت: در گذشته ما در خانواده‌ها تحمل نظرات متعارض را تمرین می‌کردیم اما اکنون فرزندانمان این شرایط را ندارند.

هویت مجازی افراد با هویت حقیقیشان تفاوت پیدا کرده است

  • ۱۱۳۱

روح الله مومن نسب کارشناس فضای مجازی در همایش جوان، رسانه، فرصت ها و تهدیدها در دانشگاه بیرجند گفت: در ابتدا که اینترنت عرضه شد بعنوان یک ابزار نظامی شناخته می شد اما وقتی به دنیا عرضه شد بعنوان یک علم معرفی شد.

پاسخ به شبهات و سوالات