بصیرت رسانه «مرشدخان»

دنیایی از سؤال‌های فقهی درباره فضای مجازی وجود دارد

وی افزود: امروز زندگی مجازی و زندگی دوم «Second Life» مطرح است که در ابعاد اقتصادی، سیاسی و دیگر ابعاد زندگی حقیقی افراد وجود دارد. اما با این حجم از ابعاد، هنوز فضای مجازی شوخی دیده می‌شود. حوزه، فرهنگ، اقتصاد، تعاملات، آموزش، امنیت، سرگرمی، سلامت و ... در فضای مجازی وجود دارد و دنیایی از سؤال‌های فقهی در این باره است که باید پاسخ داده شود.

 حجت‌الاسلام فروهر بیان داشت: مثلاً در حوزه اقتصاد، خرید و فروش‌های مجازی، بدون اینکه پولی رد و بدل شود، خرید و فروش‌هایی وجود دارد که باید مسائلش بررسی شود. اگر در فضای حقیقی با گمرگ و خرید و فروش و ... درگیر هستیم، امروزه با واحد پولی مجازی برخورد می‌کنیم. مثلاً امروزه بر کلیک هر سایت، نوعی پول است و برای آن ارزش می‌توان تعیین کرد. گوگل بیشترین کلیک‌خور دنیا را دارد و این دقیقاً پول است.

وی ادامه داد: امروز در فضای مجازی سخن از پول است و بابت حضور هر فردی در فضای مجازی، آن فضا ارزش افزوده پیدا می‌کند. پیام‌هایی که برای دیگران ارسال می‌کنیم، فضایی را در سرورهای فضای مجازی اشغال می‌کنند. مثلاً تلگرام ۳ هزار سرور از آمازون خرید. این هزینه را کرده تا کاربران بیشتری پیدا کند. تلگرام یک زمان یک میلیارد دلار بود؛ اما به علت وجود کاربران ایرانی ارزش افزوده بسیاری پیدا کرد. تلگرام اعلام کرده است که ۴۴ میلیون ایرانی، بابت ورود هر ایرانی،کمک نزدیک به ۷۰۰ هزار تومان به تلگرام کرده است.

درباره سلامت فرزندانمان در فضای مجازی نگران نیستیم!/ این آسیب از نظر فقه سلامت قابل بررسی است

این کارشناس رسانه تصریح کرد: مثلاً در حوزه سلامت، در خانه مراقب هستیم که فرزند ما غذای سالم بخورد. اما امروز فضای مجازی تهدید جدی در حوزه سلامت دارد. این تأثیرها دیده شده است؟! در دانشگاه‌های تهران زیر نظر دکتر زرین دسته، آزمایش‌هایی را بر روی موش‌های انجام داده‌اند. تأثیرهای تری‌جی و فورجی بررسی شده است. گوشی هنگام استفاده از این داده‌ها، بیشترین باطری را بررسی می‌کند. این آسیب از نظر فقه سلامت قابل بررسی است و برخی بزرگان موضع گرفته‌اند. اما برخی این مواضع را به جاهای دیگر کشانده‌اند و تأثیرهای لازم را از دست داد.

ریشه فضای مجازی، آژانس امنیت ملی آمریکا است

وی ادامه داد: فضای مجازی مانند درختی است که ریشه دارد و برگ و میوه‌ای. ریشه فضای مجازی، آژانس امنیت ملی آمریکا است و بعد مردم آمریکا مصرف کردند و بعد به دیگر کشورها رسید. دومین کشور خاورمیانه، ایران بود که در  ۱۳۷۲ سیاوش شهشهانی، دانشگاه صنعتی شریف را به اینترنت متصل کرد. بعد دانشگاه گرگان و دیگر دانشگاه‌ها و مردم و ... . این www  مخفف اینترنت گستر است که مرکزش در آمریکا است. با ۱۰ واسطه به ایران می‌رسد و بعد از ۱۷ مرز اینترنت به ایران می‌رسد که شرکت ارتباطات زیر ساخت آن را وارد می‌کند و شرکت خرد (isp) آن را به مردم می‌رساند. میوه این درخت طبیعتاً مانند تلگرام و واتس آپ عمدتا آمریکایی هستند. چون ریشه از خودشان است.

حجت‌الاسلام فروهر ابراز داشت: طبیعتاً در این شبکه، شبکه‌ها و برنامه‌های ایرانی باید موفق نباشند. البته در ایران این شبکه رودست‌هایی خورده است؛ مانند مانیتور شدن اطلاعات رمزنگاری شده تلگرام که گوشه‌ای از آن در مستند ایستگاه پایانی دروغ نشان داده شد که اطلاعات کانال آمد نیوز در تلگرام مانیتورینگ شد و به‌دست آمد. اما به هر جهت این شبکه‌ها به تمام ابعاد زندگی شما دسترسی دارد. برخی از دسترسی‌هایی که این نرم افزارها دارند، اگر توجه شود متوجه می‌شوید.

آیا این منافات با نفی سبیل نیست؟

وی گفت: نکته مهم این است که انحصار در خرید و فروش اینترنت دست وزارت ارتباطات است که به ۱۲ برابر به مردم می‌فروشد. این وزارتخانه هم عرض وزارت نفت درآمد برای دولت دارد. عمده حجم اینترنت بین‌الملل در ایران در اینستا و تلگرام استفاده می‌شود. به همین علت، بعد فیلتر تلگرام، خود دولت کمک می‌کند به برخی در دانشگاه صنعتی شریف تا پوسته‌های آن ساخته شود تا تلگرام بماند. اما اینها آیا امنیت تلگرام را دارند؟ تلگرام را که نصب می‌کند، حتی استفاده از دوربین شما در هر زمانی بدون تأیید شما را شما تأیید می‌کنید. آیا این منافات با نفی سبیل نیست؟

این پژوهشگر رسانه با بیان اینکه در این فضای مجازی مصادیق مشخص نشده است، اظهار داشت: مثلاً می‌دانند دروغ بد است؛ اما نمی‌داند اینکه در این فضا گفت، دروغ است. یا ارتباط با نامحرم درست نیست؛ اما آنجا نمی‌داند این نوع ارتباط درست نیست. در این فضا مسائله کلان دیگر، خانواده است. مسائل خانواده در فضای مجازی سه قسم تأثیرهای فردی، تأثیرهای میان‌فردی و تأثیرهای در تربیت کودک را دارد.