-
۹۷۴
با توجه به موارد بیان شده، فرهنگ حاکم بر فناوری، از عوامل گوناگونی متأثر است و برای فهم این مسئله و قضاوت درباره فناوریهای گوناگون، باید در ابتدا ماهیت فناوری شناسایی شود. در پرتو این شناخت، میتوان مواجههای فعال و مؤثر با فناوری داشت و دچار تعارضات فرهنگی نشد. در مجموع و از باب نمونه، به چند شاخصه اثرگذار در ماهیت فناوری اشاره شده و عوامل تعیین کننده فرهنگ فناوری با توجه به شاخصه ماهیتی معرفی میشود:
1- بسیط و مرکب بودن
همانگونه که بیان شد، ابزارها به دو دسته بسیط و غیربسیط تقسیم میشوند. عوامل اثرگذار در فرهنگ هر نوع از فناوریها از این منظر، به شرح جدول ذیل میباشد:
شاخصه ماهیتی |
عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری |
نمونه |
بسیط |
ساختار+کاربر+سیستم تولید، توزیع و مصرف |
چاقوی میوه خوری+زنان خانه دار+رعایت سیستم سه گانه |
غیر بسیط |
مدیر+ساختار+سیستم تولید، توزیع و مصرف |
صدا وسیما+تلویزیون+رعایت سیستم سه گانه |
2- مدیریت و کاربری
ابزارها از جهت مدیریت و کاربری، به سه دسته کلی تقسیم میشوند. با توجه به شاخصههای ماهیتی در این مقسم، عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری به قرار ذیل است:
شاخصه ماهیتی |
عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری |
نمونه |
وحدت مدیریت |
ساختار+کاربر+سیستم تولید، توزیع و مصرف |
اسلحه+نیروهای نظامی+رعایت سیستم سه گانه |
تعدد مدیریت، غلبه کاربران |
ساختار+کاربر+مدیرثالث+سیستم تولید، توزیع و مصرف |
هواپیما+خلبان+برج مراقبت+رعایت سیستم سه گانه |
تعدد مدیریت، غلبه مدیران |
ساختار+مدیرثالث+سیستم تولید، توزیع و مصرف |
ماشین آموزش رانندگی+معلم آموزش+رعایت سیستم سه گانه |
3- محتوا محور
برخی ابزارها نیز، محتوا محور هستند. در اینگونه ابزارها، عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری بدین شرح است:
شاخصه ماهیتی |
عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری |
نمونه |
بسیط |
ساختار+کاربر+سیستم تولید، توزیع و مصرف+محتوای موجود |
ویدئو+پدر خانواده+رعایت سیستم سه گانه+فیلم ماجرای نیمروز |
غیر بسیط |
ساختار+کاربر+سیستم تولید، توزیع و مصرف+محتوای موجود |
رایانه خانگی+طلبه+رعایت سیستم سه گانه+انواع محتوای مشروع |
تعدد مدیریت، غلبه کاربران |
ساختار+کاربر+مدیرثالث+سیستم تولید، توزیع و مصرف+محتوای موجود |
تلفن هوشمند+دانشجو+وزارت ارتباطات+رعایت سیستم سه گانه+بازی باقلوا |
تعدد مدیریت، غلبه مدیران |
ساختار+مدیرثالث+سیستم تولید، توزیع و مصرف+محتوای موجود |
شبکه اجتماعی+مجتهد عادل+رعایت سیستم سه گانه+انواع محتوای مشروع |