فرهنگ فناوری :: بصیرت رسانه «مرشدخان»

امیرحسین احمدنیا ، محقق و پژوهشگر حوزه رسانه
۹۸۴

با توجه به موارد بیان شده، فرهنگ حاکم بر فناوری، از عوامل گوناگونی متأثر است و برای فهم این مسئله و قضاوت درباره فناوری‌های گوناگون، باید در ابتدا ماهیت فناوری شناسایی شود. در پرتو این شناخت، می‌توان مواجهه‌ای فعال و مؤثر با فناوری داشت و دچار تعارضات فرهنگی نشد. در مجموع و از باب نمونه، به چند شاخصه اثرگذار در ماهیت فناوری اشاره شده و عوامل تعیین کننده فرهنگ فناوری با توجه به شاخصه ماهیتی معرفی می‌شود:

1- بسیط و مرکب بودن

همانگونه که بیان شد، ابزارها به دو دسته بسیط و غیربسیط تقسیم می‌شوند. عوامل اثرگذار در فرهنگ هر نوع از فناوری‌ها از این منظر، به شرح جدول ذیل می‌باشد:

شاخصه ماهیتی	عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری	نمونه
بسیط	ساختار+کاربر+سیستم تولید، توزیع و مصرف	چاقوی میوه خوری+زنان خانه دار+رعایت سیستم سه گانه
غیر بسیط	مدیر+ساختار+سیستم تولید، توزیع و مصرف	صدا وسیما+تلویزیون+رعایت سیستم سه گانه

2- مدیریت و کاربری

ابزارها از جهت مدیریت و کاربری، به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند. با توجه به شاخصه‌های ماهیتی در این مقسم، عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری به قرار ذیل است:

شاخصه ماهیتی	عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری	نمونه
وحدت مدیریت	ساختار+کاربر+سیستم تولید، توزیع و مصرف	اسلحه+نیروهای نظامی+رعایت سیستم سه گانه
تعدد مدیریت، غلبه کاربران	ساختار+کاربر+مدیرثالث+سیستم تولید، توزیع و مصرف	هواپیما+خلبان+برج مراقبت+رعایت سیستم سه گانه
تعدد مدیریت، غلبه مدیران	ساختار+مدیرثالث+سیستم تولید، توزیع و مصرف	ماشین آموزش رانندگی+معلم آموزش+رعایت سیستم سه گانه

3- محتوا محور

برخی ابزارها نیز، محتوا محور هستند. در اینگونه ابزارها، عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری بدین شرح است:

شاخصه ماهیتی	عوامل اثرگذار در فرهنگ فناوری	نمونه
بسیط	ساختار+کاربر+سیستم تولید، توزیع و مصرف+محتوای موجود	ویدئو+پدر خانواده+رعایت سیستم سه گانه+فیلم ماجرای نیمروز
غیر بسیط	ساختار+کاربر+سیستم تولید، توزیع و مصرف+محتوای موجود	رایانه خانگی+طلبه+رعایت سیستم سه گانه+انواع محتوای مشروع
تعدد مدیریت، غلبه کاربران	ساختار+کاربر+مدیرثالث+سیستم تولید، توزیع و مصرف+محتوای موجود	تلفن هوشمند+دانشجو+وزارت ارتباطات+رعایت سیستم سه گانه+بازی باقلوا
تعدد مدیریت، غلبه مدیران	ساختار+مدیرثالث+سیستم تولید، توزیع و مصرف+محتوای موجود	شبکه اجتماعی+مجتهد عادل+رعایت سیستم سه گانه+انواع محتوای مشروع