بصیرت رسانه «مرشدخان»

ابزارها از جهات گوناگون با یکدیگر متفاوتند. برخی وجوه تفاوت در موضوع فلسفه فناوری مورد بررسی قرار گرفته و موجب پیدایش نحله‌های گوناگون در این زمینه گشته است. در این قسمت قصدی برای بررسی نظریات گوناگون فلسفه فناوری وجود ندارد؛ اما به دلیل غفلت از نکاتی مهم، به برخی وجوه تاثیرگذار فلسفه فناوری از منظر انقلاب اسلامی پرداخته می‌شود.

یکی از جهات تفاوت ابزارها با یکدیگر، بسیط یا غیر بسیط بودن آنهاست. ابزار بسیط ابزاری است که خوبی و بدی آن در یک چیز است؛ مثلاً چاقو ابزاری بسیط هست که خوبی و بدی آن در برندگی آن است؛ به عبارت دیگر می‌توان با بٌرندگی چاقو، انسان بی گناهی را کشت و یا اینکه میوه‌ای حلال را پوست کند. بنابراین در مورد چاقو نمی‌توان گفت با کند کردن آن، جلوی بدی‌هایش را می‌گیریم، زیرا با این کار جلو خوبی‌های چاقو را نیز گرفته‌ایم. اسلحه، بلندگو و میکروفون، قلم و هزاران ابزار دیگر نیز اینگونه اند. اما برخی ابزارها غیر بسیط هستند. در اینگونه ابزارها می‌توان خوبی‌ها و بدی‌های ابزار را تفکیک کرد. یعنی خوبی‌های آن را در اختیار کاربران قرار داد و مانع بدی‌های آن شد. جنس رسانه و فضای مجازی از این سنخ است؛ مدیران رسانه می‌توانند محتوای نامناسب را حذف کرده و صرفاً محتوای مطلوب را در اختیار کاربران قرار دهند. برخی کارشناسان که اشکالاتی به ذات و یا جهت فناوری می‌کنند، اگر به این مسئله توجه کنند، قسمتی از مشکلات حوزه نظریه‌پردازی آنان حل خواهد شد.

یکی دیگر از وجوه تفاوت ابزارها با یکدیگر، تفاوت در حوزه مدیریت و کاربری است. در برخی ابزارها، مدیر همان کاربر است (البته از مبحث توحید افعالی صرف نظر می‌شود) و نتیجه نهایی استفاده از ابزار تا حد زیادی به خود کاربر بازمی گردد. ابزارهایی مانند چاقو، قلم، اسلحه و ... از این سنخ هستند. هر کس این ابزار را در اختیار گرفت، تعیین کننده نهایی در نوع استفاده از آن ابزار است. بنابراین خیلی مهم است که بدانیم چنین ابزاری را در اختیار چه کسی قرار می‌دهیم. همچنین در این نوع ابزارها از آنجاکه کاربر نقش مهمی را در جهت گیری استفاده ایفا می‌کند، توجه به حوزه کاربری و فرهنگ سازی در حوزه کاربری در برنامه‌ریزی کلان کشور بسیار اثر گذار است.

برخی دیگر از ابزارها علاوه بر کاربر، اشخاص ثالثی نیز در مدیریت و کیفیت استفاده از ابزار دخیل هستند؛ این ابزارها خود به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: 1. غلبه در مدیریت و کیفیت استفاده با کاربر است؛ یعنی شخص ثالث استقلال کاربر را از بین نمی‌برد 2. غلبه در مدیریت و کیفیت استفاده با شخص ثالث است و کاربر در نقش خود مستقل نیست. برای نوع اول می‌توان هواپیما را مثال زد که کاربر آن خلبان و مدیر ثالث نیز برج مراقبت است. اگر در این نوع ابزارها از شخص ثالث غفلت کنیم بسیار آسیب خواهیم دید؛ چه آنکه ممکن است فردی ناشی و یا دشمنی قهار، کنترل برج مراقبت را در اختیار بگیرد و دو و یا چند هواپیما را در یک لحظه و یک مکان مقابل هم قرار دهد که به احتمال فراوان فاجعه رخ خواهد داد. اما در هر صورت برج مراقبت نمی‌تواند خلبان را مجبور به انجام کاری کند؛ سکان هدایت در اختیار خلبان است و کنترل کننده اصلی اوست. برای نوع دوم نیز می‌توان ماشین آموزش رانندگی را مثال زد؛ کارآموز، کاربر و مدیر ثالث نیز معلم و آموزگار رانندگی است که در کنار کاربر نشسته است. کاربر که فرمان، کلاج، ترمز، گاز و دنده را در اختیار دارد دچار توهمی بزرگ می‌شود و آن توهم این است که گمان می‌کند همه کاره اوست؛ غافل از آنکه اولاً این شخص ثالث است که به او می‌گوید به کدام سو برود و یا چگونه عمل کند. ثانیاً اگر خلاف خواست شخص ثالث عمل کند، پدالی که در اختیار شخص ثالث است نسبت به نوع مشابه در اختیار کاربر دست برتر دارد. به عبارت دیگر اگر آموزگار ترمز بگیرد، گاز دادن کارآموز هیچ فایده‌ای ندارد و اتومبیل متوقف می‌شود. بسیاری از سرویس‌های فضای مجازی، خصوصاً شبکه‌های اجتماعی مانند ماشین آموزش رانندگی است؛ کاربر متوهم است که فرمان هدایت در اختیارت اوست. به قطع و یقین در چنین ابزاری آنچه از همه مهمتر می‌باشد این است که کاربر بداند تحت سلطه و ولایت چه کسانی قرار می‌گیرد. تصویر ذیل نشاندهنده دست برتر مدیر در هدایت و جهت دهی در شبکه اجتماعی است. این دسترسی در تمامی شبکه‌های اجتماعی ایرانی و خارجی وجود دارد.

به لطف انحصار رسانه‌ای، شبکه صهیونیزم بین‌الملل توانست با استفاده از امکانات مدیریتی، افکار عمومی را در جهت نیل به اهداف مد نظر خود کنترل نماید. برخی از مهمترین امکانات مدیریتی در ابزارهای نوع سوم، عبارت است از: وضع قوانین و مقررات، طراحی ساختار فناوری، مهندسی اطلاعات و ارتباطات.

1- وضع قوانین و مقرارت

یکی از مهمترین ابزارهای نظام سلطه برای بسط سلطه خویش در فضای مجازی، وضع قوانین و مقررات است. بدلیل آنکه سلطه گران متولی تولید و توزیع غالب زیرساخت، خدمات و محتوا در فضالی مجازی هستند، قوانین مرتبط با مصرف فضای مجازی را نیز اینان وضع می‌کنند. باید توجه داشت که مجموع قوانین بگونه ای تدوین می‌شود که طراحان و گردانندگان فضای مجازی را در رسیدن به اهدافشان یاری می‌کند.

قوانین و مقررات حوزه فضای مجازی در دو دسته کلی می‌گنجد؛ 1. قوانین و مقررات حوزه سازماندهی و مدیریت فضای مجازی 2. قوانین و مقررات حوزه کاربری. در طرح زیر، ساختار قوانین و مقررات در دو حوزه یادشده ملاحظه می‌شود:

درباره قواعد مدیریت اینترنت ذکر چند نکته لازم و ضروری است:

• به دلیل اختلاف فراوان بین کشورهایی مانند آمریکا، چین، روسیه و ... در زمینه حاکمیت فضای مجازی، خوشبختانه هنوز قانون مدونی وجود ندارد؛ هرچند وزارت خارجه آمریکا به دنبال ایجاد ساختاری همانند ساختار سازمان ملل در فضای مجازی است تا بتواند به استعمار و چپاول دولت‌ها و ملتها به صورت قانونی در فضای مجازی نیز ادامه دهد. در حال حاضر نظام سلطه با هرگونه استقلال در فضای مجازی مخالفت می‌کند.^[1]
• در خصوص توسعه فضای مجازی، نظام سلطه گام‌های موثری برداشته است. به عنوان مثال آنها توانسته‌اند کشورها را مجاب کنند تا اینترنت آمریکایی نسل 4 تلفن همراه را به روستاها برسانند؛ روستاهایی که بعضاً از امکانات اولیه مانند راه، آب شرب تصفیه شده، گاز، دارو و درمان و ... محرومند، از نعمت اینترنت نظام سلطه بهره مندند!. این مسئله در مورد کشورمان نیز صدق می‌کند.^[2]
• یکی از قوانین جالب توجه فضای مجازی، در خصوص رمزنگاری اطلاعات است. اگر کشور و یا فردی از شیوه رمزنگاری اطلاعات در ارتباطات بین الملل بگونه ای استفاده کند که کلید رمز در اختیار حاکمان فضای مجازی نباشد، آن اطلاعات به عنوان ویروس شناخته شده و آژانس امنیت ملی آمریکا با استفاده از روش‌های گوناگون رمزگشایی اطلاعات، اقدام به شنود و سرقت اطلاعات می‌کند. ^[3] شاید این قانون یکی از استعماری‌ترین و استکباری‌ترین قانون فضای مجازی باشد. آژانس امنیت ملی آمریکا، متولی سرقت قانونی اطلاعات کاربران سراسر جهان است.^[4]
• آمریکا و نهادهای جاسوسی این کشور به بهانه مبارزه با تروریزم، می‌توانند اطلاعات کاربران جهانی را شنود کنند. این قانون اخیراً از سوی کنگره آمریکا تمدید شده است. بخش ۷۰۲ این قانون به اداره امنیت ملی آمریکا اجازه می‌دهد که از طریق شرکت‌هایی مثل فیسبوک، اسکایپ یا آلفابت، تماس‌های شهروندان کشورهای خارجی روی شبکه اینترنت را شنود و کنترل کند.^[5]
• با توجه به قانون استفاده از خدمات یا «term of service» که توسط مالکان فضای مجازی طراحی و تدوین می‌شود، کاربران زمانی می‌توانند از خدمات و یا سخت افزار استفاده کنند که تمامی قوانین مد نظر مالکان فضای مجازی را رعایت کنند. پذیرش قوانین حوزه حریم خصوصی، مسئله‌ای است که شرکت‌ها کاربران خود را به پذیرش آن اجبار می‌کنند. به عنوان مثال با مطالعه قوانین استفاده از خدمات شرکت گوگل می‌توان به استعماری بودن این قوانین پی برد.^[6]
• قوانین حوزه حریم خصوصی و یا «privacy policy» بگونه ای مدون شده است که شرکت‌ها بتوانند به صورت قانونی اطلاعات خصوصی کاربران جهانی اینترنت را شنود و از آن استفاده کنند. قانون حریم خصوصی شرکت گوگل، مشتی نمونه خروار محسوب می‌شود. در این قانون شرکت گوگل مجاز است اطلاعات کاربران را سرقت کرده و در اختیار اشخاص و نهادهای ثالث قرار دهد!.^[7]

2- طراحی ساختار فناوری‌های نوین ارتباطی

ساختار فناوری در نوع استفاده از فناوری تاثیرگذار است.[8] مالکان فضای مجازی سخت افزار، نرم افزار و خدمات را بگونه ای طراحی می‌کنند که برای کنترل و احاطه دقیق‌تر بر این بستر، مناسب‌تر باشند. به عنوان مثال قرار دادن دوربین بدون پوشس در تمامی ابزارهای ارتباطی، اخذ مشخصات در هنگام ثبت نام و عضویت، نوع ارتباطات تعریف شده در سروسیس های گوناگون و ... همگی در راستای اهداف استعماری طراحی شده است. (در قسمت ساختار، توضیحات تکمیلی ارائه خواهد شد)

3- مهندسی اطلاعات

شبکه سرمایه داری صهیونیزم بین الملل، به دلیل برخورداری از دسترسی نامحدود به ارکان مدیریت فضای مجازی، گردش اطلاعات در فضای مجازی را به نفع خود و با روش‌های گوناگون مهندسی می‌کنند. آنان با ترویج اطلاعات مدنظر خود از یک سو و ممانعت از گردش وسیع اطلاعات نامطلوب، افکار عمومی را به نفع خود کنترل می‌کنند.

مهندسی اطلاعات گاهی در قامت لیست پیشنهادی موتورهای جستجو و شبکه‌های اجتماعی است و گاهی حذف محتوای مضر برای دستگاه استکباری. برای اثبا مدعا، اسناد و مدارک لازم ارائه می‌گردد.

1-3- شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی با ظرافت فراوانی، افکار، علایق و رفتار کاربران خود را مهندسی می‌کنند. البته هر شبکه و پیام رسان با توجه به نوع استفاده کاربران اقدام به چنین کاری می‌کند. به عنوان نمونه توئیتر با مهندسی اطلاعات در قابلیت هشتگ (#)، اینستاگرام در جستجوی واژگان، فیسبوک در پیشنهاد صفحات، یوتیوب با ترند فیلم‌ها، تلگرام با مهندسی بازدید و ... هر کدام به نحوی این کار را انجام می‌دهند. جهت اثبات مدعا، مستنداتی ارائه می‌شود.

یکی از پرکاربردترین روش‌های مرسوم در شبکه‌های اجتماعی برای مهندسی اطلاعات، حذف محتوای مؤثر انقلابی است. برخورد حذفی با نامه رهبر انقلاب به جوانان غربی (اروپا و آمریکای شمالی)، حذف تیزر فیلم محمد رسوال الله (ص) توسط یوتیوب، حذف محتوای مربوط به جریان انقلابی و مقاومت از جمله نمونه‌های فراوان این سبک مهندسی اطلاعات توسط موتورهای جستجو است.

در برخی موارد نیز با مهندسی پیشنهاد، اطلاعات را آنگونه که می‌خواهد ترویج می‌کند. به عنوان مثال در شبکه اجتماعی اینستاگرام، کاربر لاجرم با محتوای غیر اخلاقی مواجه خواهد شد (حتی اگر به دنبال آن نباشد). تقریباً در صفحه ابتدایی جستجوی واژگان و بدون نوشتن حتی یک حرف، کاربر با تصویر غیر اخلاقی مواجه می‌شود.

البته اینستاگرام به ارائه تصویر غیر اخلاقی بسنده نکرده و بعضاً محتوای مطلوب سیاسی، اجتماعی و حتی سبک زندگی خود را برای بازدید به کاربران پیشنهاد می‌دهد.

توئیتر نیز با سوء استفاده از قابلیت هشتگ و ترند، منویات خود را پیش می راند. جالب است بدانیم درحالی که یک محتوا قرار است توسط هشتگ در سراسر جهان منتشر شود، کاربران در برخی کشورها با جستجوی آن واژه در هشتگ، هیچ محتوایی نمی‌بینند. از این روش به فیلتر حبابی تعبیر می‌شود.

شاید یکی از کاربردی‌ترین روش‌ها برای مهندسی افکار در یوتیوب، مدیریت لیست پیشنهادی است. غالب کاربران تصور می‌کنند هنگامی که واژه‌ای را در یوتیوب جستجو می‌کنند، این نرم افزار فیلم‌ها را بر اساس تعداد بازدید، تاریخ بارگذاری، حروف الفبا، مدت زمان فیلم و شخصیت شناسی است. این تصورات هیچ یک صحیح نبوده و در میدان عمل، یوتیوب محتوا را بگونه دیگری می‌چیند. با جستجوی واژه اسلام در یوتیوب، با محتواهای غالباً ضد اسلامی مواجه می‌شویم. فیلم‌های پیشنهادی یوتیوب، بر اساس تعداد بازدید، تاریخ بارگذاری، مدت زمان فیلم و حروف الفبا چیده نشده است. برای بررسی صحت ادعای گوگل مبنی بر چینش محتوا بر اساس شخصیت شناسی، همین واژه در چند دستگاه دیگر جستجو شد که نتایج پیشنهادی در کمال شگفتی در دستگاه‌های مختلف یکسان بود. بنابراین فیلمهای مرتبط با واژه اسلام، بر اساس شخصیت افراد چیده نشده است.

3-2 موتورهای جستجو

از آنجایی که موتورهای جستجو محبوبیت بسیار زیادی در جهان داشته^[9] و تقریباً کاربران برای یافتن هر چیزی از این ابزار استفاده می‌کنند، در مهندسی اطلاعات نقش بسزایی دارند. بیشترین کاربرد و محبوب‌ترین بخش‌های موتور جستجو، قسمت جستجوی وب، تصاویر و فیلم‌های آن است. مدیران موتورهای جستجو با استفاده از روش مدیریت دعوت و پیشنهاد و بر خلاف مدعای معروفشان در مدل جستجوی واژگان به نام «SEO»، اقدام به مهندسی افکار، علایق و رفتار می‌کنند.

در قسمت جستجوی وب، یکی از کاربردی‌ترین روش‌ها برای مهندسی اطلاعات، پیشنهاد واژگان به ازای نوشتن حروف و کلمات است. در تصاویر زیر، همانگونه که مشخص است، غالب پیشنهادات گوگل و یاهو، صبغه غیراخلاقی دارد.

جالب است بدانیم بین سال‌های 1388 تا 1390، به دلیل فیلتر شدن لیست پیشنهادی گوگل در ایران، جستجوهای غیر اخلاقی در کشورمان به شدت کاهش پیدا کرد. پس از رفع فیلتر این قابلیت در سال 1390، جستجوهای غیر اخلاقی مجدداً افزایش پیدا کرد.

در جستجوی تصاویر نیز گوگل و یاهو، تصاویر را به صورت مدیریت شده و بر خلاف روش‌های علمی مرسوم پیشنهاد می‌کنند. به عنوان مثال با جستجوی واژه «وهابی» به صورت فارسی و انگلیسی، با این تصایر مواجه می‌شویم:

همچنین با جستجوی واژه «اهل سنت» به زبان فارسی و انگلیسی، گوگل تصاویر ذیل را پیشنهاد می‌دهد:

اما با جستجوی واژه شیعیان به صورت فارسی و انگلیسی، تصاویر به صورت زیر چیده می‌شود:

ناگفته پیداست که گوگل براردان اهل سنت را با لباس‌های سفید و در نماز جماعت همراه با نظم نشان می‌دهد. در حالی به ازای جستجوی واژه شیعیان افرادی سیاه پوش، نامنظم، خشونت طلب و همراه با تصاویری از قمه زنی و عزاداری و امثال آن به نمایش در می‌آید. همچنین در حالی که تروریستهای وهابی جنایتهایشان در عالم مشهور است، هیچ تصویری از بمب گذاری، عملیات تروریستی، خشونت طلبی و ... از آنها نشان داده نمی‌شود و صرفاً به نمایش تصاویری حاکی از تمسخر علمای وهابی اکتفا می‌شود.

در واژه عاشورا نیز هنگام جستجوی فارسی، صرفاً با تصاویری از پوسترها و بنرها مواجه می‌شویم و در صورتی که عبارت «ashura» را بنویسیم، با تصاویری منزجر کننده از قمه زنی روبرو می‌شویم:

مهندسی اطلاعات در برخی موارد با استفاده از قوانین حریم خصوصی و یا قوانین استفاده از خدمات انجام می‌شود، و در برخی موارد برخلاف قوانین و مقررات و کاملاً غیر قانونی صورت می‌پذیرد. حذف بسیاری از صفحات و محتوای مربوط جبهه مقاومت خصوصاً حزب الله لبنان در شبکه‌های مختلف اجتماعی با استناد به قوانین و مقررات انجام می‌شود. در مورد مهندسی غیر قانونی اطلاعات نیز می‌توان به عملکرد گوگل در چینش محتوا اشاره کرد. همانگونه که بیان شد، گوگل برخلاف ادعای خود مبنی بر چینش محتوا بر اساس قواعد «سئو»^[10]، اطلاعات را بنا بر کسب حداکثری منافعش به کاربران پیشنهاد می‌دهد. به همین دلیل اتحادیه اروپا این شرکت را در خرداد ماه سال 1396، به مبلغ 2.7 میلیارد دلار جریمه کرد.^[11] اگرچه در برخی موارد می‌توان با استفاده از قواعد «سئو»، مطلب و یا پایگاه داده‌ای را در صدر موارد پربازدید قرار داد، اما اولاً در تمامی موضوعات (محتوای ضد استکباری، محتوای مؤثر درباره امر به معروف و نهی از منکر، حجاب و ...) نمی‌توان چنین کاری انجام داد، ثانیاً در صورت مغایر با اهداف دستگاه سلطه، به سرعت از گردونه بازدید و بازنشر خارج می‌شود.

4- مهندسی ارتباطات

راهبرد دوم در مدیریت افکار عمومی، مهندسی ارتباطات است. در این شیوه نوع ارتباطات کاربران بگونه ای مهندس می‌شود تا کاربران نتوانند به صفحات و افرادی که محتوای آنان مخالف اهداف استکبار جهانی است، ارتباط مؤثر برقرار کنند. در این شیوه نیز همانند روش مهندسی اطلاعات، مدیریت سرویس‌های متعلق به دشمن، برخی صفحات را حذف کرده و برخی دیگر را به شدت ترویج می‌کنند. از سوی دیگر برخلاف قوانین تصریح شده در این سرویس‌ها، برخی صفحات، خصوصاً صفحات مربوط به داعش، طالبان و ... را حذف نمی‌کنند.

برخی مستندات مهندسی ارتباطات در شبکه‌های اجتماعی بدین شرح است:

یاآور می‌شود دستاویز شرکتهای صهیونیستی در مهندسی ارتباطات، همانند مهندسی اطلاعات، سوء استفاده از قوانین و مقررات مصوب خودشان است.