بصیرت رسانه «مرشدخان»

آسیب‌های اجتماعی در بُعد فرهنگ عبارت است از به خطر افتادن باورها، اعتقادات، آداب‌ورسوم، اخلاق، ساختارها و نمادها در بخش دینی و ملی، که یک هشدار جدی برای جامعه می‌باشد. درواقع، اگر فرهنگ یک جامعه آسیب ببیند، اصالت آن جامعه به‌طور تدریجی و نامحسوس از دست خواهد رفت و استحاله فرهنگی رخ خواهد داد.

در اینجا، به چند مورد از مهم‌ترین آسیب‌های فرهنگی ناشی از فضای مجازی اشاره می‌شود:

1-باور نادرست نسبت به برخی معانی و مفاهیم

 ارائهٔ تعریف نادرست از مفاهیم و پدیده‌ها، موجب عوض شدن بینش و نگرش افراد می‌شود.^[1] این روش از کارآمدترین و سهل‌الوصول‌ترین روش‌های تغییر بینش محسوب می‌گردد. در این روش پدیده‌ها از ابتدا با تعریفی کاملاً نادرست و خلاف واقع عرضه می‌شوند و مفاهیم نیز با استفاده از دستگاه عظیم تبلیغاتی، دچار تحریف می‌شوند.^[2] مفاهیمی همچون آزادی عقیده، آزادی بیان، حقوق بشر و ... از مهم‌ترین مواردی است که دچار تغییر می‌گردد. بسیاری آزادی بیان را در آزادی ریختن آبروی افراد، افشاگری، توهین به مسئولان، توهین به اقوام و ... تصور می‌کنند. همچنین آزادی عقیده را به معنی آزادی ترویج شبهات، بیان مطالب ضد اسلامی و ضد شیعی می‌دانند. به‌طورقطع و یقین، تغییر در چنین مفاهیمی در سطح کلان، تغییر در نگرش و عملکرد کاربران را در پی خواهد داشت و این مسئله از یک‌سو آسیب محسوب می‌شود و از سوی دیگر خود زمینه بروز آسیب‌های فراوان خواهد بود.

2-حساسیت‌زدایی در بعد فرهنگی؛

همان‌گونه که گفته می‌شود: تبلیغ، سرمایه‌گذاری است نه هزینه؛ حاکمان غربی فضای مجازی با اعتقاد راسخ به این شعار، به فعالیت‌های تبلیغی وسیعی درباره عادی‌سازی گناهان و منکرات مسلم دینی دینی مانند عادی‌سازی ارتباط زن و مرد نامحرم با یکدیگر، عادی‌سازی نوع پوشش غیرشرعی زن برای مرد نامحرم و برعکس، عادی‌سازی آرایش مردان به سبک زنان، عادی‌سازی توهین به مقدسات دینی و ...، درصدد حساسیت‌زدایی و دست برداشتن جوامع اسلامی از اصولی‌ترین اعتقادات دینی خود می‌باشند.

3-تغییر ارزش‌ها و باورهای اسلامی

با توجه به این‌که، آموزه‌های اسلامی دارای ارزش‌های والا و مترقی بوده و در مقابله با فرهنگ‌های نادرست غربی تضاد جدی داشته و برای آزادگان عالم جنبه باور سازی دارد، یکی از اهدافی که غرب برای نهادینه کردن آن در فضای مجازی تلاش‌های فراوانی می‌کند این است که ارزش‌های پوچ و به‌ظاهر، زیبای خود را جایگزین فرهنگ و ارزش‌های اسلامی کند و جامعه اسلامی را به استحاله فرهنگی مبتلا سازد.

علاقه و گرایش به ظواهر مادی و تجملات به آفتی بزرگ برای زندگی معنوی تبدیل‌شده است. اولویت یافتن مسکن، اتومبیل و دکوراسیون مجلل در تفکرات و برنامه ریزی‌های زندگی، دیگر فرصت و علاقه‌ای برای پیگیری اخلاق و معنویت برای کاربران فضای مجازی نمی‌گذارد. در حال حاضر به دلیل افزایش تجمل‌گرایی و به‌تبع آن افزایش هزینه‌های زندگی مطابق با مد روز، نه‌تنها حضور و علاقه برخی کاربران فضای مجازی به اخلاق اسلامی کم‌رنگ شده است، بلکه ارزان‌ترین راه آشنایی با امور معنوی و اخلاقی یعنی مطالعه و کتاب نیز از زندگی برخی کاربران فضای مجازی رخت بر بسته است. متأسفانه خرید و مطالعه کتاب در سبد اقتصادی بسیاری از خانواده‌ها، دیگر جایگاه قبلی خود را ازدست‌داده است و این در آینده نه‌چندان دور ورشکستگی اخلاقی و فرهنگی را به دنبال خواهد داشت. دور شدن عموم جامعه از کتاب‌های انسان‌ساز، معنایی جز دور شدن از سرمایه‌ها و گنجینه‌های ارزشمند چند هزار ساله تراث معنوی، اخلاقی، علمی و نابودی آن نخواهد داشت.

4-افزایش سن ازدواج؛

وقتی کاربران جوان با انواع محتوای مبتذل و مستهجن، روابط آزاد و بدون کنترل و مانند آن در فضای مجازی، به آسانی و به سرعت مواجه می‌شود، به‌زعم خود هر آنچه را که در ازدواج به دنبال آن بود، در این فضا در اختیار دارد. انحراف جنسی حاصل از وضعیت پیش گفته اعم از خود ارضایی و یا روابط نامشروع، موجب احساس بی نیازی به ازدواج در کاربر می‌شود. برخی کاربران این روابط را بر عهده دار شدن مسئولیت زندگی مشترک، ترجیح می‌دهند. این نگرش یکی از عوامل مهم افزایش سن ازدواج است. افزایش ضریب دسترسی به اینترنت آمریکایی در کشورمان، با افزایش سن ازدواج، رابطه معناداری دارد. پدیدار شدن خانه‌های مجردی، ازدواج‌های سفید (در واقع سیاه)، گستردگی روابط نامشروع و دوستی‌های خیابانی، از جمله مواردی است که طی سال‌های گذشته رو به افزایش بوده است.

5-ایجاد یأس و ناامیدی در مخاطبان؛

یکی از مهم‌ترین روش‌های تأثیرگذاری بر جوامع، ترویج یاس و ناامیدی نسبت به آینده است. با نگاهی گذرا به فضای مجازی، خصوصاً شبکه‌های اجتماعی متعلق به دشمنان، با انبوهی از انواع محتوا مواجه می‌شویم که مخاطبان را از داشتن آینده‌ای روشن ناامید می‌سازد. مقام معظم رهبری، بدترین بلایی را که ممکن است بر سر یک نسل بیاید را ناامیدی می‌دانند و می‌فرمایند: «بدترین بلایی که ممکن است بر سر یک نسل در یک کشور بیاید، ناامیدی است، یأس است. اینکه می‌گویند: آقا! چه فایده دارد؟ فایده‌ای ندارد. این روحیهٔ فایده‌ای ندارد – یأس از آینده – سم مهلک همهٔ فعالیت‌هاست. چه فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی، چه فعالیت‌های علمی، فعالیت‌های پژوهشی... .»^[3]

به قطع و یقین، ادامه فعالیت سرویس‌های متعلق به دشمن در فضای مجازی کشور، نا امیدی را در کشور در گستره وسیعی منتشر کرده و آن را به باوری پذیرفته شده تبدیل خواهد کرد.

6- زمینه‌سازی برای سلطه فرهنگی غرب؛

به دلیل تسلط دشمنان بر فضای مجازی، این محیط بیش از هر چیزی، زمینه‌ای برای تسلط بر فرهنگ کشور است. مقام معظم رهبری در این زمینه می‌فرمایند: «همین مسئلهٔ مهندسی اطّلاعات، این ابزارهای جدیدی که وارد میدان شده است، این‌ها همه ابزارهایی هستند برای تسلّط بر فرهنگ یک کشور. بنده با این حرف نمی‌خواهم بگویم این ابزارها را از زندگی خودمان خارج کنیم؛ نه، این‌ها ابزارهایی هستند که می‌توانند مفید واقع بشوند امّا سلطهٔ دشمن را از این ابزارها بایستی سلب کرد. نمی‌توانید شما برای اینکه مثلاً فرض بفرمایید رادیو و تلویزیون داشته باشید، رادیوتلویزیونتان را بدهید در اختیار دشمن؛ اینترنت هم همین‌جور است، فضای مجازی هم همین‌جور است، دستگاه‌های اطّلاعاتی و ابزارهای اطّلاعاتی هم همین‌جور است، این‌ها را نمی‌شود در اختیار دشمن قرار داد؛ امروز در اختیار دشمن است؛ وسیله و ابزار نفوذ فرهنگی است؛ ابزار سلطهٔ فرهنگی دشمن است.»[4]