بصیرت رسانه «مرشدخان»

جامعه اینترنت یکی از مهم‌ترین نهادهای مؤثر فضای مجازی در جهان است. این نهاد یک سازمان غیرانتفاعی بین‌المللی است که در سال 1992 برای راهبری استانداردها، آموزش و سیاست‌های مرتبط با اینترنت تأسیس گردید. جامعه اینترنت مستقیماً در به وجود آوردن و منتشر کردن استانداردها نقشی ندارد؛ اما به‌عنوان سازمان متولی اینترنت مسئولیت صدور امتیاز برای گروه‌های ناظر مانند «IANA» و «IAB» را بر عهده دارد. در حقیقت نقش خود را به‌صورت غیرمستقیم ایفا می‌کند. در تصویر زیر ساختار کنترلی این نهاد مشخص‌شده است.

سه زیرشاخه مهم جامعه اینترنت عبارت‌اند از آی.ای.بی، آیکان و دبلیو تری سی.

 آی.ای.بی^[1]

گروه معماری اینترنت کمیته‌ای است که از طرف جامعه اینترنت (ISOC) وظیفه نظارت بر توسعه استانداردهای اینترنت را به عهده دارد. این گروه در سال 1983 تأسیس شد. در حال حاضر IAB از 13 عضو و دو بخش مهم «IETF» و «IRTF» تشکیل‌شده است که در ادامه توضیح آن خواهد آمد. نشست‌های IAB با نظارت نمایندگان جامعه اینترنتی (ISOC) و ویرایشگران RFC و نماینده‌ای از گروه راهبردی مهندسی اینترنت (IESG) برگزار می‌شود. رئیس گروه نیز توسط خود اعضای آن و از میان دوازده عضو کاندید IETF انتخاب می‌شود.

همان‌گونه که بیان شد، گروه معماری اینترنت دو زیرشاخه اصلی دارد؛ نیروی ضربت مهندسی اینترنت و گروه ویژه مهندسی اینترنت. نیروی ضربت مهندسی اینترنت (IETF)، یکی از مهم‌ترین نهادها درزمینهٔ توسعه اینترنت است که فعالیت اصلی آن، توسعه و به‌روزرسانی استانداردهای شبکه اینترنت است. این انجمن شامل طراحان شبکه، اپراتورها، محققین و افراد داوطلب و علاقه‌مند است تا با استفاده از نظرات آن‌ها، استانداردهای تدوین‌شده کاربردی باشند. مهندسین مجرب و صاحب ایده از سرتاسر دنیا می‌توانند در گروه‌های کاری مختلف حضور یافته و ایده‌ها و تجربیاتشان را از طریق پست الکترونیکی و یا ارتباط رودررو مبادله نمایند. رشد فناوری اینترنت و کاربردهای آن منجر به رشد نهاد IETF گردیده است و بیش‌تر مردم، سازمان‌ها و شرکت‌ها از استانداردهایی که توسط این نهاد تدوین‌شده به شبکه اینترنت متصل شده و از خدمات آن استفاده می‌نمایند.^[2] از مهم‌ترین بازوان اجرایی این سازمان، گروه ویژه مهندسی اینترنت است.^[3] گروه ویژه مهندسی اینترنت «IESG» از هشت زیرمجموعه و ناحیه تشکیل‌شده است. نواحی هشتگانه عبارت است از: ناحیه کاربردی، ناحیه عمومی، ناحیه اینترنت، ناحیه عملیات و مدیریت، ناحیه مسیریابی، ناحیه امنیتی، ناحیه زیر آی.پی و ناحیه حمل. مدیران نواحی، از اعضای «IETF» می‌باشند. اگر در کار این گروه اشتباه نظری صورت گیرد و یا اساساً مشکلی در نظریات این گروه به وجود آید، هیئت‌مدیره معماری اینترنت «IAB» بر کار آن‌ها نظارت می‌کنند. همچنین اگر شخص یا اشخاصی نسبت به‌اشتباه این گروه شکایت داشته باشند «IAB» موظف است به شکایات مطرح‌شده رسیدگی و همچنین برای اشکال به وجود آمده حکم صادر کند. درواقع دو سازمان «IESG» و «IETF»، بازوان اجرایی و عملیاتی گروه معماران اینترنت هستند.^[4]

گروه ویژه تحقیقات درزمینهٔ مسائل اینترنت «IRTF»، از دیگر بازوان «IAB» به شمار می‌رود. البته این گروه به‌عنوان بازوی مطالعاتی و علمی «IAB» است و نه اجرایی. کار این گروه مطالعه و تحقیق درباره آینده اینترنت در موضوعاتی مانند پروتکل‌های اینترنت، معماری اینترنت، فناوری و برنامه‌های کاربردی است. لازم به ذکر است که مدیر این گروه، یکی از اعضای 13 گانه «IAB» است؛ اما در جلسات حق رأی ندارد.^[5] گروه راهبردی تحقیقات اینترنت «IRGS»، زیرمجموعه «IRTF» به شمار می‌رود. این گروه از یازده کارگروه ویژه جهت مطالعات کاربردی درزمینهٔ مسائل اینترنت تشکیل‌شده است. رؤسای کارگروه‌ها، اعضای «IRTF» نیز هستند. گروه‌های یازده‌گانه عبارت‌اند از: «گروه تحقیقات انجمن رمزنگاری»، «گروه تحقیقات تأخیر تحمل شبکه»، «گروه تحقیقات دسترسی جهانی اینترنت برای همه»، «گروه تحقیقات ملاحظات پروتکل حقوق بشر»، «گروه تحقیقات کنترل تراکم اینترنت»، «گروه تحقیقات اطلاعات میانی شبکه»، «گروه تحقیقات شبکه تابع مجازی‌سازی»، «گروه تحقیقات مدیریت شبکه»، «گروه تحقیقات برنامه‌نویسی شبکه»، «گروه تحقیقات نرم‌افزار تعریف شبکه»، «گروه تحقیقات شئ به شئ (اینترنت اشیاء)». نتایج تحقیقات نهایتاً در اختیار «IAB» و بعدازآن نیز «ISOC» قرار می‌گیرد.^[6]شایان‌ذکر است بودجه‌های موردنیاز جامعه اینترنت توسط آژانس امنیت ملی آمریکا تأمین می‌شود.^[7]

این مؤسسه مرکز مدیریت دامنه‌ها و آدرس‌های اینترنتی جهان است. به عبارتی، مسئول پروتکل^[1] اینترنتی، تخصیص فضای آدرس، تعیین پروتکل، مدیریت سیستم دامنه‌های کشوری و عمومی و مدیریت سیستم (Root Server) است. نکتهٔ جالب این است که مقرّ این مؤسسه در شهر لس‌آنجلس (ایالت کالیفرنیا) قرار دارد. یکی از مهم‌ترین زیرشاخه‌های آیکان، سازمان نام‌های اختصاص‌یافته اینترنت (IANA) است که یکی از قدیمی‌ترین مؤسسات اینترنتی است. شروع فعالیت این مؤسسه که امروزه بخشی از وظایف آن توسط آیکان انجام می‌شود، به دهه 1970 بازمی‌گردد. این مؤسسه مسئولیت هماهنگی برخی از اِلِمان‌های اصلی اینترنت را بر عهده دارد که منجر به عملکرد باثبات اینترنت می‌شود، درحالی‌که عنوان می‌شود اینترنت شبکه جهانی فاقد هماهنگی مرکزی است؛ اما نقش ایجاد هماهنگی‌های جهانی فنی برای برخی از بخش‌های اصلی اینترنت بر عهده IANA است. این سازمان اقدام به تخصیص و پشتیبانی از سامانه‌های عددگذاری و کدهایی می‌نماید که در استانداردها و پروتکل‌های فنی اینترنت مورداستفاده قرار می‌گیرند. فعالیت‌های IANA را می‌توان به سه دسته طبقه‌بندی کرد نام‌های دامنه‌ای، منابع عددی و تخصیص پروتکل‌ها.^[2] ارتباطات اینترنتی از طریق پنج ناحیه مدیریت‌شده این مؤسسه، و با در نظر گرفتن چند واسطه مانند آی.اِس. پی، در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. سازمان NRO نماینده رسمی پنج نهاد منطقه‌ای بزرگ ثبت‌کننده آدرس‌های اینترنتی در سراسر جهان است که آدرس‌های IP^[3] را نیز اختصاص می‌دهد. از مهم‌ترین سیاست‌های این سازمان، جلوگیری از اعمال حاکمیت بر اینترنت توسط دولت‌ها است. به‌عبارت‌دیگر، در لوای شعار زیبای «آزادی اطلاعات و ارتباطات»، حاکمان فعلی فضای مجازی درصدد تثبیت انحصار و جلوگیری از بومی‌سازی اینترنت هستند که این مهم یکی از وظایف «NRO» است.^[4]

W3C مخفف کنسرسیوم شبکه جهانی وب (World Wide Web Consortium) است. کنسرسیوم شبکه جهانی وب یک کنسرسیوم از صنعت بین‌المللی است که به هدایت وب به‌سوی استعدادهای نهان آن اختصاص داده‌شده است. این کنسرسیوم توسط «تیم برنرز لی»، مخترع وب رهبری شده و در سال 1994 تأسیس‌شده است. W3C  بیش از 450 عضو سازمانی  دارد که مجموعه‌ای از تولیدکنندگان نرم‌افزار، سخت‌افزار، تأمین‌کننده محتوا و نهادهای علمی و شرکت‌های ارتباط از راه دور است. همچنین، کنسرسیوم توسط سه سازمان تحقیقاتی میزبانی می‌شود که عبارت‌اند از: MIT در آمریکا، INRIA در اروپا و Keio University در ژاپن. به‌طور کل هدف W3C ایجاد استاندارهایی برای وب سایت‌ها است تا وب سایت‌ها در تمامی مرورگرهای سراسر دنیا سازگار باشند.^[1]